Peeling chemiczny TCA jako terapia przeciwstarzeniowa twarzy dla kobiet po menopauzie: randomizowane badanie kliniczne

Tłumaczenie oryginalnego artykułu: Laura Piejko ^1,2, Małgorzata Glenc-Ambroży ³, Jan Juszczyk ⁴, Joanna Czajkowska ⁴, Monika Bugdol ⁴, Mikołaj Łanocha ⁵, Beata Bergler-Czop ^5,✉, Anna Polak, TCA chemical peel as facial anti-aging therapy for postmenopausal women: a randomised clinical study, Postepy Dermatol Alergol 2024 Oct 12;42(1):28–41.

Źródło: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11921928/

Streszczenie
Wprowadzenie
Przeprowadzono randomizowane, kontrolowane badanie kliniczne z zastosowaniem nowego peelingu z kwasem trichlorooctowym (TCA). Grupa eksperymentalna, grupa placebo, personel podający zabiegi, osoby oceniające wyniki interwencji oraz analityk statystyczny byli zaślepieni.

Cel
Ocena skuteczności nowego peelingu TCA zawierającego 5% nadtlenek mocznika, 5% koenzym Q10 i 10% kwas kojowy jako terapii przeciwstarzeniowej skóry u kobiet po menopauzie.

Materiał i metody
Czterdzieści sześć kobiet po menopauzie w średnim wieku 60,63 ± 2,6 roku podzielono losowo na dwie równe grupy: eksperymentalną (EG; n = 23) i kontrolną (CG; n = 23), którym poddano skórę twarzy odpowiednio peelingiem TCA i roztworem placebo. Sesje zabiegowe wykonywano raz w tygodniu przez 4 kolejne tygodnie. Pomiędzy sesjami uczestnicy musieli stosować ten sam krem po peelingu rano i wieczorem. Parametry starzenia się skóry – nawilżenie, elastyczność i poziom sebum – mierzono za pomocą aparatu MC 750 B2 (Courage + Khazaka electronic GmbH, Kolonia, Niemcy), wygląd zmarszczek oceniano na podstawie zdjęć wykonanych aparatem Fujifilm XT-1, a skalę nasilenia zmarszczek (Wrinkle Severity Rating Scale) i poprawę estetyki skóry oceniano za pomocą skali poprawy estetyki pacjenta (Patient’s Aesthetic Improvement Scale) i globalnej skali poprawy estetyki (Global Aesthetic Improvement Scale). Wszystkie oceny przeprowadzono przed i po zabiegu oraz w 1. i 3. miesiącu obserwacji.

Wyniki
Nawilżenie skóry i zadowolenie uczestników z rezultatów zabiegu, mierzone po zabiegu i w 3. miesiącu obserwacji, były wyższe w grupie kontrolnej (EG) niż w grupie kontrolnej (CG).

Wnioski
Peeling chemiczny TCA poprawił nawilżenie skóry twarzy u kobiet po menopauzie, ale nie elastyczność skóry. Rezultaty zabiegów zostały ocenione przez uczestników jako satysfakcjonujące.

Numer rejestracyjny badania: ISRCTN41899475; doi.org/10.1186/ISRCTN41899475.

Słowa kluczowe: peeling chemiczny, odmładzanie skóry, kwas trichlorooctowy

Wprowadzenie
Suchość, ścieńczenie i powstawanie zmarszczek u kobiet po menopauzie są związane ze zmianami hormonalnymi, które zmniejszają metabolizm estrogenów [1]. Problemy związane ze starzeniem się skóry skłoniły do poszukiwania peelingów chemicznych, które mogłyby łagodzić zaburzenia pigmentacyjne, blizny i zmarszczki, redukować objawy chrono- i fotostarzenia oraz stymulować odnowę i odmłodzenie skóry [2–5]. Peelingi chemiczne zawdzięczają swoją światową popularność jako zabiegi kosmetyczne zdolności do poprawy wyglądu skóry przy minimalnej inwazyjności [6]. Jednak pomimo ich popularności, brak jest badań klinicznych z randomizacją (RCT) badających ich przydatność w medycynie estetycznej.

Tradycyjne peelingi z kwasem trichlorooctowym (TCA) są cytotoksyczne dla komórek ze względu na niskie pH, a ich zdolność do złuszczania naskórka zależy od stężenia i liczby warstw peelingu. Ponieważ skóra po peelingu zazwyczaj potrzebuje kilku dni na regenerację, opracowano nowe formuły peelingów chemicznych na bazie kwasu trójchlorooctowego (TCA), które są bezpieczniejsze dla warstwy rogowej naskórka, regenerują skórę, stymulują fibroblasty do produkcji elastyny, stymulują system odpowiedzi na stres skóry (SSRS) i poprawiają jakość skóry (jej blask, elastyczność i turgor) [7–10]. Zawarte w nich nadtlenki wspomagają gojenie się ran poprzez indukowanie ekspresji VEGF w keratynocytach i wspomaganie angiogenezy [11] oraz w znacznym stopniu chronią naskórek i skórę właściwą przed uszkodzeniami spowodowanymi przez TCA [12]. Te cechy oraz fakt, że nowe peelingi TCA nie powodują efektu matowienia ani innych niepożądanych skutków ubocznych, takich jak intensywny rumień i obrzęk naskórka po peelingu, czynią je lepszymi od tradycyjnych peelingów chemicznych TCA. Ich producenci zalecają wcieranie warstw peelingu w oczyszczoną skórę aż do wchłonięcia, a następnie, w zależności od produktu, spłukiwanie ich wodą.

Pomimo doniesień [12–14] wskazujących na skuteczność nowych peelingów TCA w porównaniu z tradycyjnymi peelingami TCA o średniej głębokości działania, brakuje dowodów naukowych dotyczących rewitalizującego działania peelingów TCA [15]. W szczególności brakuje randomizowanych badań klinicznych dotyczących efektów peelingów TCA u kobiet po menopauzie.

W związku z tym celem niniejszego badania była ocena skuteczności nowego peelingu TCA jako terapii przeciwstarzeniowej twarzy u kobiet po menopauzie poprzez porównanie zmian nawilżenia skóry, poziomu sebum, elastyczności skóry i estetyki skóry przed i po interwencji u kobiet po menopauzie z grupy eksperymentalnej i grupy placebo.

Cel
Ocena skuteczności nowego peelingu TCA jako terapii przeciwstarzeniowej skóry u kobiet po menopauzie.

Materiał i metody
Projekt badania

Badanie przeprowadzono w okresie od listopada 2020 do grudnia 2022 roku jako prospektywne, randomizowane, kontrolowane, jednoośrodkowe badanie kliniczne, mające na celu określenie zdolności nowatorskiego peelingu TCA do poprawy stanu skóry (nawilżenia, sebum i elastyczności) oraz estetyki skóry u kobiet po menopauzie. Uczestniczki podzielono na grupę eksperymentalną (EG) i grupę kontrolną (CG), którym podawano odpowiednio peeling TCA i roztwór placebo.

Kryteria włączenia i wykluczenia
Wszyscy uczestnicy byli ochotnikami, którzy odpowiedzieli na zaproszenie opublikowane w mediach społecznościowych oraz na plakaty wywieszone w klinice kosmetycznej, na tablicach ogłoszeń w miejscu prowadzenia badania, w placówce głównego badacza itp. Lekarz (lekarz medycyny estetycznej) włączał ich do badania, jeśli mieli 59–65 lat i typ skóry Fitzpatricka II–III.

Kobiety były wykluczane z badania, jeśli występowały u nich schorzenia uniemożliwiające stosowanie peelingów chemicznych, takie jak infekcje bakteryjne, wirusowe lub grzybicze, lub zaostrzenia dermatoz zapalnych, w tym łuszczyca i atopowe zapalenie skóry. Skłonność do powstawania bliznowców, stosowanie miejscowych retinoidów, peelingów TCA lub innych zabiegów złuszczających i odmładzających (innych peelingów chemicznych, ablacyjnej laseroterapii frakcyjnej, mikronakłuwania radiofrekwencją lub innych zabiegów mikronakłuwania itp.) w ciągu 6 miesięcy przed badaniem również dyskwalifikowały kobiety z badania. Ostatnia grupa czynników dyskwalifikujących obejmowała przeciwwskazania do peelingów chemicznych, alergie, nowotwory złośliwe, nadczynność lub niedoczynność tarczycy, choroby psychiczne w wywiadzie, ciążę i karmienie piersią, nieuzasadnione oczekiwania dotyczące wyników interwencji oraz niepewną dostępność do badań kontrolnych. Wszystkie zakwalifikowane kobiety wyraziły pisemną zgodę na udział w badaniu.

Informacje dla pacjentek i randomizacja do grup
Po rekrutacji kobiety zostały poinformowane na piśmie o protokole i celu badania, a także o możliwości wycofania się z niego w dowolnym momencie bez podawania przyczyny. Zapewniono je również, że wszystkie chętne uczestniczki z grupy placebo będą uprawnione do skorzystania z peelingu TCA zgodnie z tym samym protokołem po zakończeniu interwencji.

Aby zrandomizować uczestniczki do grupy EG i grupy CG, przygotowano 46 nieprzezroczystych kopert i odpowiadającą im liczbę karteczek oznaczonych literami A (grupa EG) i B (grupa CG). Osoba niezwiązana z badaniem włożyła po jednej karteczce do każdej koperty, a następnie zakleiła je i ponumerowała losowo od 1 do 46. Koperty przekazano głównemu badaczowi, który otwierał je indywidualnie w obecności każdej kobiety, aby przypisać ją do jednej z dwóch grup.

Zaślepienie
Zaślepienie zastosowano wobec uczestników, lekarza rejestrującego, dwóch kosmetologów (badacza 1 (R1) i badacza 2 (R2)), specjalistów oceniających rezultaty leczenia (lekarza oceniającego zmiany w estetyce skóry, specjalisty od fotografii twarzy i kosmetologa oceniającego nawilżenie, elastyczność i poziom sebum), administratora bazy danych oraz analityka danych statystycznych.

Aby uniemożliwić uczestnikom i kosmetologom ustalenie, czy zastosowano peeling aktywny, czy placebo (żel do USG), główny badacz dostarczył ich do gabinetu zabiegowego w identycznych fiolkach z ciemnego szkła, które również napełnił.

Żel do USG zawierał mieszankę wody demineralizowanej, poliakrylanu sodu i parabenów etylu.

Zabiegi wykonywano o różnych porach dnia, aby uczestnicy nie mogli dzielić się swoimi doświadczeniami. Ponieważ nowatorskie peelingi TCA są bezbolesne, odczucia uczestników podczas zabiegów również nie ujawniały ich przynależności do grupy.

Interwencja

Lekarz medycyny estetycznej zapoznał uczestniczki z zasadami badania obowiązującymi podczas sesji zabiegowych oraz w okresie interwencji, w tym podczas 3-miesięcznej obserwacji. Zalecono im, aby podczas aplikacji peelingu trzymały oczy zamknięte, unikały słońca, promieniowania UV, nie stosowały innych peelingów (w tym peelingów domowych) oraz stosowały delikatne środki myjące. Każda uczestniczka otrzymała dwie 50-mililitrowe tubki kremu po zabiegu z filtrem SPF50+ (Dives Med Global Protection SPF50+) do codziennej pielęgnacji skóry. Nie zalecono żadnych zmian w nocnej pielęgnacji skóry uczestniczek.

Zabiegi były wykonywane bezpłatnie dla uczestniczek, zgodnie z odpowiednimi wytycznymi dotyczącymi peelingów chemicznych i instrukcjami producenta. Przed pierwszą sesją u kobiet wykonano test alergiczny, nakładając niewielką ilość peelingu TCA za uszami.

Nowy peeling (PQ Age Evolution®, Promoitalia, Włochy) zastosowany w badaniu zawierał 34% TCA, który eliminuje przebarwienia i drobne blizny, wygładza skórę, redukuje zaskórniki i stymuluje syntezę kolagenu; kwas kojowy 10% o działaniu antybakteryjnym i przeciwgrzybiczym, zwalczający przebarwienia; nadtlenek mocznika 5% o potwierdzonym działaniu rozjaśniającym skórę; oraz koenzym Q10 5% znany ze swoich właściwości antyoksydacyjnych.

Aby przygotować uczestników do peelingu, po demakijażu lub dokładnym oczyszczeniu skóry twarzy, nałożono wazelinę w celu ochrony wrażliwych obszarów twarzy (kącików oczu, brwi i ust). Następnie wmasowano w skórę twarzy trzy warstwy peelingu TCA ruchami ku górze (zawartość 1 fiolki podzielono na trzy warstwy i nałożono na skórę brody, policzków, nosa i czoła). Każdą warstwę spłukano wodą przed nałożeniem kolejnej. Po nałożeniu trzeciej warstwy peeling zmyto wodą i nałożono krem z filtrem SPF 50+. Łącznie przeprowadzono 4 sesje zabiegowe w odstępach 7-dniowych.

Protokół peelingu placebo zastosowany w grupie kontrolnej był taki sam, w tym liczba i częstotliwość sesji.

Metody
Kwalifikacja potencjalnych uczestników do badania została oceniona przez certyfikowanego lekarza medycyny estetycznej na podstawie wywiadów dotyczących stanu zdrowia, obecności chorób przewlekłych i stosowania leków. Wyniki leczenia oceniano w 3 punktach czasowych za pomocą urządzeń medycznych, zdjęć skóry twarzy i kwestionariuszy.

Ocena nawilżenia, elastyczności i poziomu sebum skóry

Nawilżenie skóry, jej elastyczność i zmiany sebum oceniano na początku badania, po zabiegu oraz po 1 i 3 miesiącach za pomocą urządzenia Multi Skin Test Center® MC750 B2 (Courage + Khazaka electronic GmbH, Kolonia, Niemcy). Opis urządzenia można znaleźć w publikacjach [16–18]. Oprogramowanie SkinCheckUp® w wersji 1.1.3.5 urządzenia wyświetla wyniki pomiarów w jednostkach arbitralnie przyjętych. Podczas pomiarów uczestnicy leżeli w pozycji pół-Fowlera na łóżku kosmetycznym, z głową uniesioną pod kątem 40–45 stopni. Pomiary przeprowadzono dla wszystkich uczestników tego samego dnia i w tym samym pomieszczeniu, aby zapobiec wpływowi zmian warunków otoczenia na wyniki pomiarów. Analizę statystyczną przeprowadzono na podstawie średnich pomiarów dla lewej i prawej strony.

Nawilżenie skóry analizowano za pomocą sondy Corneometer® CM825 (Courage + Khazaka electronic GmbH), która mierzy zawartość wody w warstwie rogowej naskórka do głębokości 20 nm. Wszystkie pomiary zostały wykonane przez tę samą zaślepioną osobę (PI) w temperaturze otoczenia 20–23°C i wilgotności 50–60%, aby zapewnić ich spójność i wiarygodność. Sondę trzymano pionowo do skóry, która była chroniona przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych i sztucznego światła. Przed pomiarami usuwano makijaż lub oczyszczano skórę i pozostawiano na co najmniej 10 minut aklimatyzacji. Zakresy nawilżenia skóry dla strefy T i policzków używane przez Multi Skin Test Center® MC 750 zostały określone z uwzględnieniem wieku osoby; dla kobiet w wieku 50–59 lat są to: 1–24: bardzo sucha, 25–35: lekko sucha i 36–99: wystarczająco nawilżona skóra; Odpowiednie zakresy dla kobiet w wieku ≥ 60 lat wynoszą: 1–22: bardzo sucha; 23–33: lekko sucha; i 34–99: wystarczająco nawilżona skóra.

Nawilżenie skóry mierzono w czterech miejscach (policzki, kącik oka (obszar kurzych łapek), broda i czoło (Rysunek 1)), które wybrano ze względu na ich wiarygodność jako źródła informacji o nawilżeniu skóry twarzy. Nawilżenie skóry policzków mierzono w trzech symetrycznych punktach na prawym i lewym policzku. Wyniki uśredniono i zapisano jako Policzek 1, Policzek 2 i Policzek 3. Nawilżenie skóry wokół oczu mierzono również w trzech symetrycznych punktach wybranych w pobliżu lewego i prawego oka, a uśrednione wyniki zapisano jako Oko 1, Oko 2 i Oko 3. Nawilżenie brody mierzono pośrodku (Chin Middle) oraz w 2 symetrycznych punktach po bokach; Te ostatnie pomiary uśredniono i zapisano jako pomiar po stronie podbródka. Nawilżenie skóry czoła oceniano również w trzech punktach: w centrum (środek czoła) oraz w dwóch symetrycznych punktach na prawej i lewej skroni; pomiary boczne uśredniono i zapisano jako pomiar po stronie czoła.

Poziomy sebum w strefie T i skórze policzków mierzono za pomocą urządzenia Sebumeter® SM 815 (Courage + Khazaka electronic GmbH) w warunkach otoczenia określonych powyżej przez tę samą zaślepioną osobę (PI). Podczas pomiarów, które zawsze rozpoczynały się po tej samej stronie twarzy, sonda urządzenia była trzymana pionowo do skóry. Multi Skin Test Center® MC 750 wykorzystuje zakresy sebum na twarzy zdefiniowane w odniesieniu do wieku. Dla kobiet w wieku 50–59 lat są to: 1–34: niski poziom; 35–66: normalny poziom; i 67–99: tłusta skóra (strefa T) i 1–24: niski poziom; 25–55: normalny poziom; i 56–99: tłusta skóra (skóra policzków). Dla kobiet w wieku ≥ 60 lat odpowiednie zakresy to 1–29: niski poziom; 30–61: normalny poziom; i 62–99: tłusta skóra (strefa T). i 1–22: niski poziom; 23–53: normalny poziom; i 54–99: tłusta skóra (skóra policzków). Sebum twarzy mierzono w dwóch symetrycznych punktach po bokach twarzy: na policzkach, brodzie, nosie i czole (rycina 1). Wyniki uśredniono i zapisano jako punkty policzkowe, brodę, nos i czoło.

Ocenę elastyczności skóry przeprowadzono za pomocą Cutometer® 580 (Courage + Khazaka electronic GmbH); metoda i warunki były takie same jak opisane powyżej. Na każdym policzku mierzono dwa miejsca: jedno bocznie od bruzdy nosowo-wargowej (patrz Ohshima i in. [19]), ok. 3 cm od ucha (policzek 1) i drugie między kością jarzmową a kątem żuchwy (policzek 2) (rycina 1), gdzie peeling wcierano ku górze. Zakresy elastyczności skóry policzków stosowane w Multi Skin Test Center® MC 750 to: 1–37: niska elastyczność; 38–55: umiarkowana elastyczność; 56–99: normalna elastyczność (kobiety w wieku 50–59 lat); oraz odpowiednio 1–19, 20–45 i 46–99 (kobiety w wieku ≥ 60 lat).

Ocena estetyki skóry
Wygląd skóry twarzy uczestników badania oceniano za pomocą Skali Poprawy Estetyki Pacjenta (PAIS) oraz Globalnej Skali Poprawy Estetyki (GAIS). Oceny z użyciem tych skal przeprowadzono przed i po interwencji oraz po 1 i 3 miesiącach.

PAIS to narzędzie do samodzielnego wypełnienia z 5-stopniową skalą, w której wygląd skóry można ocenić jako: 1 = pogorszenie; 2 = brak zmian; 3 = pewna poprawa; 4 = umiarkowana poprawa; 5 = bardzo duża poprawa [20]. Uczestnicy wypełniali swoje PAIS na podstawie swoich odbić w lustrze.

GAIS zostały wypełnione na podstawie zestawów trzech zdjęć twarzy uczestników, wykonanych podczas trzech sesji oceny przez Kierownika Badania (PI) oraz Lekarzy 1 i 2. GAIS to sprawdzona 5-punktowa skala względnej poprawy, gdzie: 1 = gorzej niż przed leczeniem; 2 = bez zmian; 3 = minimalna poprawa; 4 = dobra poprawa; 5 = optymalna poprawa [20–22].

Zdjęcia wykonano aparatem Fujifilm XT-1 (obiektyw 22 mm) z odległości 1,5 m bez zmiany ustawień. Aby zapewnić stałe natężenie światła, zaciemniono światło dzienne, a zamiast niego użyto trzech lamp – dwóch płaskich paneli GlareOne 20 BiColor i pierścienia świetlnego Nanlitehalo 18 (odpowiednio 1600 LUX i 6500 K, zmierzonych za pomocą światłomierza SEKONIC LITEMASTER PRO). Uczestnicy zostali sfotografowani w pozycji siedzącej, z plecami i głową dotykającymi ściany, po otrzymaniu instrukcji zachowania neutralnego wyrazu twarzy i otwartych oczu. Wszystkie zdjęcia zostały wykonane przez tych samych specjalistów, w tej samej części pomieszczenia i w tych samych warunkach otoczenia.

Monitorowanie pod kątem niepożądanych skutków ubocznych

Uczestnicy mogli zgłaszać wszelkie działania niepożądane związane z zabiegami, w szczególności swędzenie skóry, pieczenie, zaczerwienienie lub wysypkę, podczas sesji lub telefonicznie w inne dni robocze w okresie interwencji oraz w 3-miesięcznym okresie obserwacji.

Główny wynik badania
Główny wynik badania obejmował nawilżenie skóry, jej elastyczność i poziom sebum mierzone za pomocą urządzenia Multi Skin Test Center® MC 750 B2.

Wtórne wyniki badania
Wtórnymi wynikami badania były zmiany w wyglądzie skóry twarzy u uczestników, oceniane za pomocą skal PAIS i GAIS.

Analiza statystyczna
Liczebność grupy
Aby określić odpowiednią liczebność grupy, przeprowadzono badanie pilotażowe z udziałem 10 kobiet podzielonych równo na grupę kontrolną (TCA) i grupę kontrolną (placebo). Zebrane w jego trakcie dane spełniły założenia dwuczynnikowej analizy wariancji (ANOVA) z powtarzanymi pomiarami. Wartość eta kwadrat uzyskana z analizy międzyczynnikowej dla wpływu na nawilżenie wyniosła 0,18. Przy α = 0,05, mocy testu = 0,9, liczbie pomiarów = 6, liczbie grup = 2, korelacji między powtarzanymi pomiarami = 0,53 i η2 = 0,15, wielkość grupy oszacowano na minimum 40 uczestników, co oznacza, że grupa eksperymentalna i grupa kontrolna powinny składać się z co najmniej 20 uczestników. Ponieważ niektórzy uczestnicy mogli wycofać się z badania, wielkość każdej grupy zwiększono do 23 uczestników, co daje łącznie 46 uczestników. Wszystkie obliczenia przeprowadzono przy użyciu programu G*Power 3.1.9.7.

Decyzję o włączeniu 46 kobiet do badania podjęto po zarejestrowaniu w bazie danych klinicznej badania z 40 uczestnikami.

Analiza ITT (Intention-to-treat)
Aby zachować dane wszystkich losowo przydzielonych kobiet, przeprowadzono analizę ITT (Intention-to-treat). Luki w danych uzupełniono danymi uzyskanymi metodą k najbliższych sąsiadów [23].

Skuteczność zaślepienia
Skuteczność zaślepienia określono na podstawie kwestionariuszy wypełnionych przez lekarza, terapeutów i uczestników badania.

Metody statystyczne
Wpływ peelingu w czasie na elastyczność skóry, poziom sebum i nawilżenie oceniano za pomocą dwuczynnikowej analizy wariancji (RM-ANOVA) z powtarzanymi pomiarami. Założenia analizy zostały zweryfikowane i spełnione; ciągła zmienna zależna miała rozkład w przybliżeniu normalny; w żadnym z powtarzanych pomiarów nie stwierdzono wartości odstających; a warunek sferyczności został spełniony. Porównania parami post-hoc przeprowadzono za pomocą sekwencyjnej procedury Bonferroniego Holma. Poziom istotności ustalono na α = 0,05. Wyniki PAIS i GAIS analizowano za pomocą niezależnego testu Wilcoxona dla dwóch prób, a skuteczność zaślepienia testowano za pomocą dokładnego testu Fishera.

Wszystkie analizy statystyczne przeprowadzono przy użyciu oprogramowania R 4.2.1 w środowisku RStudio, wykorzystując pakiety stats, lmerTest, afex, e1071, tidyverse, rstatix i impute.

Wyniki
W badaniu wzięło udział 52 kobiety, zakwalifikowane do udziału w badaniu w okresie od 30 września 2021 r. do 1 października 2022 r., z których 6 nie spełniło kryteriów włączenia. Pozostałe 46 kobiet podzielono losowo i równo na grupę eksperymentalną (peeling chemiczny TCA) i grupę kontrolną (placebo). Ponieważ 3 kobiety (6,52%) wycofały się z badania przed jego zakończeniem (1 w grupie kontrolnej i 2 w grupie kontrolnej), przeanalizowano wyniki 43 uczestniczek (22 w grupie kontrolnej i 21 w grupie kontrolnej), a brakujące dane aproksymowano zgodnie z zasadami ITTA. W badaniach kontrolnych po 1 i 3 miesiącach uczestniczyło odpowiednio 41 kobiet (21 w grupie kontrolnej i 20 w grupie kontrolnej) i 37 kobiet (19 w grupie kontrolnej i 18 w grupie kontrolnej). Podobnie jak poprzednio, brakujące dane aproksymowano zgodnie z zasadami ITTA. Schemat blokowy badania przedstawiono na rysunku 2.

Dyskusja
Główne wyniki badania – nawilżenie skóry, sebum i elastyczność
Głównymi wynikami badania były nawilżenie skóry, jej elastyczność i sebum. Nawilżenie skóry twarzy mierzone przed interwencją było wystarczające u 35 kobiet (76,09%; 20 (86,96%) w grupie kontrolnej i 15 (65,22%) w grupie kontrolnej) i nieznacznie spadło u 11 kobiet (23,91%; 3 (13,04%) w grupie kontrolnej i 8 (34,78%) w grupie kontrolnej). Peelingi kwasem trójwodnym (TCA) poprawiły nawilżenie skóry u uczestniczek grupy kontrolnej, a pozytywne zmiany były szczególnie widoczne po 1 i 3 miesiącach obserwacji. Jedynymi obszarami twarzy, w których nawilżenie skóry mierzone po interwencji było lepsze w grupie kontrolnej niż w grupie kontrolnej, były boki czoła. Po 1 miesiącu obserwacji kobiety z grupy kontrolnej (EG) miały lepsze nawilżenie skóry w 2 punktach na policzkach, w środkowej części czoła i 2 punktach w okolicy oczu, a po 3 miesiącach we wszystkich punktach twarzy.

Wyjściowy poziom sebum był niski u 44 kobiet (95,65%; 22 (95,65%) w grupie kontrolnej i 22 (95,65%) w grupie kontrolnej) i prawidłowy u 2 kobiet (4,35%; 1 w grupie kontrolnej i 1 w grupie kontrolnej). Pomiary wykonane po interwencji oraz po 1 i 3 miesiącach obserwacji wykazały, że w grupie kontrolnej (EG) poziom sebum był statystycznie istotnie niższy niż w grupie kontrolnej (CG) tylko w dwóch z trzech punktów policzkowych. Poziom sebum w okolicy czoła, brody i nosa w grupie kontrolnej nie zmniejszył się.

Elastyczność skóry twarzy również nie zmieniła się istotnie w grupie kontrolnej. Należy jednak zauważyć, że 44 kobiety (95,65%; 21 (91,30%) w grupie kontrolnej i 23 (100%) w grupie kontrolnej) miały prawidłową elastyczność skóry w momencie włączenia do badania, a u 2 kobiet, obu w grupie kontrolnej, była ona umiarkowana (4,35%).

Wtórny wynik badania – wygląd skóry
Oceny skóry twarzy przeprowadzone przez uczestniczki, lekarza i głównego badacza po interwencji oraz w 1. i 3. miesiącu obserwacji konsekwentnie wskazywały na znacząco lepszy wygląd skóry u kobiet, które poddały się peelingom TCA.

Oceniając skórę twarzy bezpośrednio po interwencji, kobiety w grupie kontrolnej oceniły jej wygląd jako umiarkowany, ale zadowalający; po 1. i 3. miesiącu stwierdziły znaczną i bardzo satysfakcjonującą poprawę. W grupie kontrolnej wyniki wszystkich trzech ocen wskazywały na niewielką poprawę i umiarkowanie zadowalający wygląd skóry twarzy.

Lekarz nie zaobserwował zmian w ogólnym wyglądzie skóry twarzy w CG, ale w EG jej poprawa została oceniona jako dobra po interwencji i po 1 miesiącu obserwacji. Po 3 miesiącach obserwacji poprawa wahała się od minimalnej do dobrej. Wszystkie trzy oceny wykazały, że wygląd skóry w EG poprawił się statystycznie istotnie bardziej niż w CG. Ważony współczynnik kappa Cohena wynoszący 0,82 wskazywał na bardzo dobrą zgodność między oceniającymi pomiędzy ocenami GAIS przeprowadzonymi przez lekarzy [24].

Trzy oceny przeprowadzone przez PI wskazały, że poprawa wyglądu skóry w grupie kontrolnej (EG) była „dobra” i statystycznie istotnie większa niż w grupie kontrolnej (CG), gdzie była minimalna. Zgodnie z ważoną wartością współczynnika kappa Cohena wynoszącą 0,55, rzetelność między oceniającymi między ocenami lekarza i PI była umiarkowana.

Test zaślepienia wykazał, że uczestnicy, badacze i lekarz byli skutecznie zaślepieni.

Wyniki badania i inne ustalenia badawcze
Peelingi chemiczne TCA są od dawna stosowane w kosmetologii i medycynie estetycznej w leczeniu defektów skóry [4, 25]. Mimo to Sitohang i in. [15] (którzy przeszukali kilka naukowych baz danych: PubMed, MEDLINE, EMBASE, Cochrane i Scopus) w ramach swojego niedawnego przeglądu systematycznego dotyczącego skuteczności peelingów TCA w terapii fotostarzenia skóry, znaleźli jedynie 5 istotnych doniesień (Yildirim i in. [26], Holzer i in. [27], Artzi i in. [28], Kubiak i in. [29] i [30]). Ich autorzy stosowali „tradycyjne” peelingi TCA o stężeniu TCA od 15% do 35% jako pojedynczą terapię lub w połączeniu z innymi zabiegami kosmetycznymi.

Ze względu na właściwości keratolityczne TCA, jego niskie stężenia rozpuszczają i złuszczają warstwę rogową naskórka, wspomagając odnowę komórkową i przywracając prawidłowe funkcjonowanie skóry. Jednak TCA w stężeniach powyżej 15% może degradować białka skóry właściwej i powodować niepożądane skutki uboczne, takie jak pieczenie, pieczenie, łagodny rumień i łuszczenie, co zmusza pacjentów do ograniczenia aktywności do czasu regeneracji skóry.

Rosnąca liczba pacjentów poszukujących łagodnych dla skóry zabiegów na twarz, które nie zakłócają codziennej aktywności, skłoniła do poszukiwania nowych formuł peelingów chemicznych [31, 32]. Medycyna estetyczna wykorzystuje również mikronakłuwanie falami radiowymi [28] i miejscową terapię tretinoiną [26], które są równie skuteczne jak tradycyjne peelingi TCA, a jednocześnie są tańsze i lepiej tolerowane przez pacjentów.

Nowe formuły peelingów chemicznych, opracowane wokół zmodyfikowanej cząsteczki TCA, regenerują skórę, nie uszkadzając jej ani nie powodując dyskomfortu (mrowienie, pieczenie i uczucie szronu, wymagające okresu regeneracji skóry po zabiegu), w przeciwieństwie do peelingów tradycyjnych [31–33]. Zmieniony peeling, który wybraliśmy do naszego badania, zawierał 34% TCA, 5% nadtlenku mocznika, 5% koenzymu Q10 i 10% kwasu kojowego. Nadtlenek mocznika ma właściwości rozjaśniające i stabilizujące, koenzym Q10 jest przeciwutleniaczem, a kwas kojowy ma właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze, a także redukuje przebarwienia. Według producenta peelingu, cząsteczka TCA przenika przez naskórek, nie uszkadzając go, i aktywuje się w skórze właściwej.

Ponieważ nie znaleźliśmy innych badań z udziałem kobiet i stosujących peelingi o podobnym składzie, nie możemy porównać naszych wyników z wynikami innych autorów. Najbardziej zbliżonym do naszego peelingiem był peeling TCA PRX-T33 (TCA 33%, nadtlenek wodoru (H2O2) i 5% kwas kojowy; GPQ Srl, Mediolan, Włochy) stosowany przez Gold i wsp. [14] w ich jednoośrodkowym, otwartym badaniu pilotażowym. Gold i wsp. argumentowali, że wybrali peeling, ponieważ jego zawartość H2O2 sprawia, że TCA jest bezpieczniejszy i mniej drażniący dla naskórka i skóry właściwej. Uczestniczkami badania było pięć kobiet z łagodnymi i umiarkowanymi chrono- i fotouszkodzeniami skóry twarzy (typ II lub III według skali zmarszczek Glogau) w wieku od 49 do 72 lat. Cztery sesje zabiegowe przeprowadzono w odstępach tygodniowych. Sesja obejmowała aplikację czterech warstw peelingu, z których jedną wcierano w powieki, fałd nosowo-wargowy, gładziznę czołową i zmarszczki marionetki, a trzy w inne obszary skóry twarzy. Uczestniczki zostały poinstruowane, aby codziennie stosować specjalistyczne produkty po peelingu (WiQoDrySkinCream i WiQoSmoothing Fluid, GPQ Srl; Mediolan, Włochy). Blask, ton, gładkość, tekstura, zaczerwienienie, suchość i ogólny wygląd skóry twarzy uczestniczek oceniano podczas każdej sesji za pomocą skali IGA (Investigator’s Global Assessment Scale), a tolerancję na peeling określono za pomocą testu IRTT (Investigator-Rated Tolerability Test) i testu PRTT (Patient-Reported Tolerability Test). Gold i wsp. [14] zgłosili znaczną poprawę kolorytu skóry (p = 0,0174), gładkości (p = 0,0014), tekstury (p = 0,0017), zaczerwienienia (p = 0,0013) i ogólnego wyglądu (p = 0,0073), ale suchość skóry, która była niska na początku, i blask (p = 0,0749) nie uległy zmianie. Po trzech sesjach wszystkie kobiety oceniły gładkość, teksturę i zaczerwienienie skóry jako lepsze niż przed zabiegami. Pomimo wysokiego stężenia (TCA 33%), peeling nie spowodował oszronienia skóry, złuszczania naskórka ani żadnych innych niepożądanych skutków ubocznych typowych dla peelingów TCA (obrzęk, mrowienie, pieczenie, linie demarkacyjne, przebarwienia, infekcje lub przewlekły rumień) u żadnego z uczestników. Interpretując jednak wyniki, należy pamiętać, że badanie Gold i wsp. [14] miało szereg ograniczeń, w tym małą liczebność grupy, dużą rozpiętość wiekową uczestników, krótki okres obserwacji

Nie kontrolowaliśmy również, czy uczestnicy stosowali krem po zabiegu codziennie zgodnie z zaleceniami, ani nie weryfikowaliśmy ich wiedzy na temat pielęgnacji skóry przed badaniem.

Te ograniczenia można wyeliminować w przyszłych badaniach, sprawdzając wiedzę uczestników na temat pielęgnacji skóry na etapie rekrutacji, zlecając im prowadzenie dzienniczków pielęgnacyjnych i upewniając się, że stosują tę samą codzienną pielęgnację. Ponadto, rekrutacja kobiet, które nie korzystały z zabiegów medycyny estetycznej przez kilka lat przed badaniem, analiza większej liczby parametrów skóry (pH, przeznaskórkowa utrata wody (TEWL), lepkosprężystość skóry itp.) oraz wdrożenie cyfrowych aplikacji do obrazowania skóry mogłoby przyczynić się do większej wiarygodności wyników. Wreszcie, udział w badaniu kontrolnym i nałożenie peelingu na bazie TCA bez wcierania mogłoby dostarczyć więcej informacji na temat wpływu peelingu na elastyczność skóry.

Nasze badanie wykazało, że nowatorski peeling chemiczny TCA (TCA 34%, nadtlenek mocznika 5%, koenzym Q10 5% i kwas kojowy 10%) przyczynia się do lepszego nawilżenia skóry u kobiet po menopauzie. Jego zdolność do redukcji produkcji sebum została potwierdzona tylko w jednym punkcie na twarzy, dlatego potrzebne są dalsze randomizowane badania kliniczne, aby to zweryfikować. Nie zaobserwowano zmian w elastyczności skóry, ale u większości kobiet w obu grupach mieściła się ona w zakresie normy sprzed interwencji. Dlatego bardziej wiarygodna ocena wpływu nowatorskiego peelingu chemicznego na bazie kwasu trójchlorooctowego (TCA) na elastyczność skóry u kobiet po menopauzie wymagałaby badań na osobach z obniżoną elastycznością skóry twarzy. Podsumowując, nasze badanie wykazało, że nowatorski peeling TCA może poprawić wygląd skóry twarzy u kobiet po menopauzie.

Źródła:

• 1.Wilkinson HN, Hardman MJ. A role for estrogen in skin ageing and dermal biomechanics. Mech Ageing Dev 2021; 197: 111513. [DOI] [PubMed] [Google Scholar]
• 2.Zhang S, Duan E. Fighting against skin aging: the way from bench to bedside. Cell Transplant 2018; 27: 729-38. [DOI] [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
• 3.Sidiropoulou P, Gregoriou S, Rigopoulos D, et al. Chemical peels in skin cancer: a review. J Clin Aesthet Dermatol 2020; 13: 53-7. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
• 4.Bhardwaj V, Sharma K, Maksimovic Set al. Professional-grade TCA-lactic acid chemical peel: elucidating mode of action to treat photoaging and hyperpigmentation. Front Med 2021; 8: 617068. [DOI] [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
• 5.Pakla-Misiur A, Grochowiec M, Lesiak A, et al. Double-blind, randomized controlled trial comparing the use of microneedling alone versus chemical peeling alone versus a combination of microneedling and chemical peeling in the treatment of atrophic post-acne scars. An assessment of clinical effectiveness and patients’ quality-of-life. Adv Dermatol Allergol 2021; 38: 629-35. [DOI] [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
• 6.Grajqevci-Kotori M, Kocinaj A. Exfoliative skin-peeling, benefits from this procedure and our experience. Med Arch 2015; 69: 414-6. [DOI] [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
• 7.Castellana R, De Sa Viana AC, Rizzi L. Fibroblast stimulation through the activation of the endocrine system for the application of trichloroacetic acid. La Medicina Estetica 2013; 3: 188-93. [Google Scholar]
• 8.Scarano A, Leonardi V, Mortellaro Cet al. Evaluation of the effectiveness and safety of peppermint peel (PMP) soft peeling for skin ageing. J Biol Regul Homeost Agents 2019; 33: 93-101. [PubMed] [Google Scholar]
• 9.Kimura A, Kanazawa N, Li HJ, et al. Influence of trichloroacetic acid peeling on the skin stress response system. J Dermatol 2011; 38: 740-7. [DOI] [PubMed] [Google Scholar]
• 10.Fraone N, Centofanti D, Feleppa D, et al. Focus on biostimulation: diagnostic evaluation. Aesthet Med 2019; 5: 36-9. [Google Scholar]
• 11.Roy S, Khanna S, Nallu K, Hunt TK, Sen CK. Dermal wound healing is subject to redox control. Mol Ther 2006; 13: 211-20. [DOI] [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
• 12.Gold MH, Wilson A, Biron JA. Treatment of mild to moderate facial chrono- and photodamage with a novel intense liquid trichloroacetic acid peel. J Clin Aesthet Dermatol 2022; 15: E61-5. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
• 13.Deda A, Błońska-Fajfrowska B. Zastosowanie PRX-T33 w terapii starzenia się skóry – obserwacje własne. Dermatol Estet 2016; 18: 35-40. [Google Scholar]
• 14.Deda A, Wilczyński S, Błońska-Fajfrowska B. Preparat PRX-T33 do chemicznej stymulacji skóry – skuteczność przeciwstarzeniowa. Doświadczenia własne. Dermatol Estet 2016; 18: 292-8. [Google Scholar]
• 15.Sitohang IB, Legiawati L, Suseno LS, et al. Trichloroacetic acid peeling for treating photoaging: a systematic review. Dermatol Res Pract 2021; 2021: 3085670. [DOI] [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
• 16.Rodríguez N, Sanz X, Dengra J, et al. Five-year outcomes, cosmesis, and toxicity with 3-dimensional conformal external beam radiation therapy to deliver accelerated partial breast irradiation. Int J Radiat Oncol Biol Phys 2013; 87: 1051-7. [DOI] [PubMed] [Google Scholar]
• 17.Algiert-Zielińska B, Mucha P, Rotsztejn H. Comparative evaluation of skin moisture after topical application of 10% and 30% lactobionic acid. J Cosmet Dermatol 2018; 17: 1096-100. [DOI] [PubMed] [Google Scholar]
• 18.Zhao M, Sanz J, Rodríguez N, et al. Weekly radiotherapy in elderly breast cancer patients: a comparison between two hypofractionation schedules. Clin Transl Oncol 2021; 23: 372-7. [DOI] [PubMed] [Google Scholar]
• 19.Ohshima H, Kinoshita S, Oyobikawa M, et al. Use of cutometer area parameters in evaluating age-related changes in the skin elasticity of the cheek. Skin Res Technol 2013; 19: e238-42. [DOI] [PubMed] [Google Scholar]
• 20.Brandi C, Cuomo R, Nisi G, et al. Face rejuvenation: a new combinated protocol for biorevitalization. Acta Biomed 2018; 89: 400-5. [DOI] [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
• 21.Dayan SH, Bacos JT, Ho TT, et al. Topical skin therapies in subjects undergoing full facial rejuvenation. J Cosmet Dermatol 2019; 18: 798-805. [DOI] [PubMed] [Google Scholar]
• 22.Day DJ, Littler CM, Swift RW, Gottlieb S. The wrinkle severity rating scale: a validation study. Am J Clin Dermatol 2004; 5: 49-52. [DOI] [PubMed] [Google Scholar]
• 23.Hastie T, Tibshirani R, Sherlock G, et al. Imputing Missing Data for Gene Expression Arrays, Stanford University Statistics Department Technical report (1999). [Google Scholar]
• 24.Landis JR, Koch GG. An application of hierarchical kappa-type statistics in the assessment of majority agreement among multiple observers. Biometrics 1977; 33: 363-74. [PubMed] [Google Scholar]
• 25.Fanning J, Jacob C, Diaz I, Ibrahim O. Treatment of mild-to-moderate facial cutaneous aging using a combination peel containing 6% trichloroacetic acid and 12% lactic acid. J Cosmet Dermatol 2023; 22: 3033-41. [DOI] [PubMed] [Google Scholar]
• 26.Yildirim S, Gurel MS, Gungor S, et al. Comparison of efficacy of chemical peeling with 25% trichloroacetic acid and 0.1% retinoic acid for facial rejuvenation. Adv Dermatol Allergol 2016; 33: 199-205. [DOI] [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
• 27.Holzer G, Pinkowicz A, Radakovic S, et al. Randomized controlled trial comparing 35% trichloroacetic acid peel and 5-aminolaevulinic acid photodynamic therapy for treating multiple actinic keratosis. Br J Dermatol 2017; 176: 1155-61. [DOI] [PubMed] [Google Scholar]
• 28.Artzi O, Cohen S, Verner I, et al. Radio peel-synergism between nano-fractional radiofrequency and 20% trichloroacetic acid chemical peeling. Dermatol Surg 2019; 45: 711-7. [DOI] [PubMed] [Google Scholar]
• 29.Kubiak M, Mucha P, Dębowska R, et al. Evaluation of 70% glycolic peels versus 15% trichloroacetic peels for the treatment of photodamaged facial skin in aging women. Dermatol Surg 2014; 40: 883-91. [DOI] [PubMed] [Google Scholar]
• 30.Kubiak M, Mucha P, Rotsztejn H. Comparative study of 15% trichloroacetic acid peel combined with 70% glycolic acid and 35% trichloroacetic acid peel for the treatment of photodamaged facial skin in aging women. J Cosmet Dermatol 2020; 19: 137-46. [DOI] [PubMed] [Google Scholar]
• 31.Alberico FP, Castellana R. TCA di nuova formulazione e radiofrequenze frazionata e capacitiva a 4MHz nel trattamento del foto invecchiamento. La Medicina Estetica 2014; 38: 3-9. (Newly formulated TCA and fractional and capacitive 4MHz RF in the treatment of photoaging) [abstract in English]. [Google Scholar]
• 32.Scarano A, Leonardi V, Mortellaro C, et al. Evaluation of the effectiveness and safety of peppermint peel (PMP) soft peeling for skin ageing. J Biol Regul Homeost Agents 2019; 33: 93-101. [PubMed] [Google Scholar]
• 33.Razi S, Bhardwaj V, Ouellette S, et al. Demystifying the mechanism of action of professional facial peeling: in-vivo visualization and quantification of changes in inflammation, melanin and collagen using Vivascope^® and ConfoScan^®. Dermatol Ther 2022; 35: e15846. [DOI] [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
• 34.Beer KR. Combined treatment for skin rejuvenation and soft-tissue augmentation of the aging face. J Drugs Dermatol 2011; 10: 125-32. [PubMed] [Google Scholar]
• 35.Wollina U, Payne CR. Aging well-the role of minimally invasive aesthetic dermatological procedures in women over 65. J Cosmet Dermatol 2010; 9: 50-8. [DOI] [PubMed] [Google Scholar]