Tłumaczenie oryginalnego artykułu: Shekar Shobana, Mahendran Kavitha, Narasimhan Srinivasan, Efficacy of Platelet Rich Plasma and Platelet Rich Fibrin for Direct Pulp Capping in Adult Patients with Carious Pulp Exposure- A Randomised Controlled Trial, Eur Endod J 2022 Jun;7(2):114-121.
Źródło: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9285992/
Streszczenie
Cel: W badaniu tym oceniano skuteczność osocza bogatopłytkowego (PRP), fibryny bogatopłytkowej (PRF) i mineralnego agregatu trójtlenkowego (MTA) jako materiałów do bezpośredniego pokrycia miazgi u pacjentów z obnażeniem miazgi próchnicowej za pomocą tomografii komputerowej wiązki stożkowej.
Metody: To równoległe, potrójnie zaślepione, randomizowane badanie przeprowadzono na 30 stałych zębach bocznych wybranych jako kandydaci do bezpośredniego pokrycia miazgi w oparciu o rygorystyczne kryteria włączenia i wyłączenia. Próbki podzielono metodą sekwencyjnie numerowanych nieprzezroczystych, zaklejonych kopert na trzy grupy: MTA, PRP i PRF do bezpośredniego pokrycia miazgi. Leczone zęby odbudowano przy użyciu cementu glasjonomerowego i światłoutwardzalnego kompozytu z żywicy. Pacjenci byli obserwowani przez okres 12 miesięcy. Analizy statystyczne przeprowadzono za pomocą oprogramowania statystycznego SPSS wersja 25. Dane analizowano pod kątem normalności za pomocą testu Shapiro Wilka. Analizę objętości mostu zębinowego w grupach przeprowadzono za pomocą testu Kruskala Wallisa z poziomem istotności P=0,05. Ponieważ test wykazał istotną różnicę, przeprowadzono analizę post hoc testem Dunna.
Wyniki: Analiza CBCT wykazała, że objętość mostu zębinowego utworzonego przez PRP i PRF była istotnie większa niż objętość mostu zębinowego utworzonego przez MTA (P<0,001; CI: 90%). Na podstawie oceny klinicznej nie stwierdzono znaczącej różnicy w skuteczności pomiędzy trzema środkami do bezpośredniego pokrycia miazgi. W sumie 27 zębów (90%) wykazało pozytywną reakcję na badanie wrażliwości miazgi i dowody na tworzenie się mostu na zębinie na zdjęciu rentgenowskim po 12 miesiącach. Nie stwierdzono żadnych zdarzeń niepożądanych.
Wniosek
Koncentraty płytek krwi mogą być przyszłością terapii żywotnej miazgi dorosłych zębów stałych z odwracalnym zapaleniem miazgi.
Słowa kluczowe: ekspozycja miazgi próchnicowej, tomografia komputerowa wiązki stożkowej, bezpośrednie pokrycie miazgi, agregat trójtlenków minerałów, fibryna bogatopłytkowa, osocze bogatopłytkowe, odwracalne zapalenie miazgi
PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ
Pokrywanie miazgi jest obiecującą metodą leczenia dorosłych zębów stałych, u której klinicznie rozpoznaje się odwracalne zapalenie miazgi i odsłonięcie miazgi próchnicowej podczas wykopywania.
Koncentraty płytek krwi mogą być przyszłością zabiegów regeneracyjnych w endodoncji.
Obecne techniki obrazowania są cennymi narzędziami w ocenie tworzenia się tkanek twardych.
WSTĘP
Terapia witalna miazgi polega na leczeniu odsłoniętej miazgi w celu naprawy jej uszkodzeń i utrzymania jej żywotności (1). Bezpośrednie pokrycie miazgi to jedna z takich terapii, która zapobiega uszkodzeniom miazgi, chroniąc ją przed różnymi atakami chemicznymi, bakteryjnymi, mechanicznymi i termicznymi (2). Obecnie istnieją dwie metody leczenia uszkodzeń miazgi. Pierwsze to tradycyjne podejście, które wykorzystuje nowsze materiały syntetyczne, które zapewniają lepsze uszczelnienie niż wodorotlenek wapnia (3). Mineralne kruszywo trójtlenkowe (MTA) to materiał na bazie krzemianu trójwapniowego, który według różnych badań in vitro (4) i ludzi (5, 6) uważany jest za obiecujący środek do bezpośredniego pokrycia miazgi. MTA ma wiele wad, w tym skłonność do przebarwień zębów, obecność toksycznych pierwiastków, takich jak arsen, trudne właściwości w obsłudze i wysoki koszt (7).
Drugie to podejście biologiczne, które bada mechanizmy molekularne i komórkowe stojące za regeneracją tkanki miazgi i identyfikuje strategię biologiczną leczenia narażenia klinicznego. Podejście biologiczne osiąga się poprzez zmniejszenie dalszego uszkodzenia pozostałych odontoblastów i wzmocnienie różnicowania nowych odontoblastów (3).
Niedawnym osiągnięciem w dziedzinie endodoncji jest udoskonalenie koncepcji regeneracyjnych dla różnych procedur, takich jak pulpotomia, apeksogeneza i osteogeneza po zabiegach endodontycznych z użyciem koncentratów płytek krwi (8-10). Jako potencjalny środek powlekający miazgę zaproponowano osocze bogatopłytkowe (PRP) ze względu na jego doskonałą tolerancję tkankową (11). Stwierdzono również, że PRP pomaga w rekrutacji i proliferacji mezenchymalnych komórek macierzystych miazgi oraz sprzyja mineralizacji komórek macierzystych miazgi zębowej (DPSC) (12). Fibryna bogatopłytkowa (PRF) to koncentrat płytek krwi drugiej generacji wprowadzony przez Choukrouna w 2001 roku, zawierający składniki krwi sprzyjające gojeniu (13). Według Ehrenfesta przewaga PRF nad PRP polega na tym, że jest on całkowicie autologiczny, stosunkowo prosty w przygotowaniu, do jego przygotowania nie są wymagane żadne czynniki zewnętrzne oraz zapewnia długotrwałe uwalnianie czynników wzrostu (14). Błona PRF może podtrzymywać uwalnianie kilku kluczowych czynników wzrostu przez co najmniej tydzień do 28 dni, co oznacza, że może uwalniać czynniki wzrostu w połączeniu z własnym rusztowaniem biologicznym, aby wspomagać gojenie się ran (14).
Chociaż histologiczne dowody tworzenia mostu na zębinie są uważane za złoty standard w ocenie powodzenia zabiegu bezpośredniego pokrycia miazgi, wiąże się to z zniszczeniem zęba, podczas gdy sukces kliniczny zależy wyłącznie od stanu miazgi. Nie ma wiarygodnej metody oceny powstawania mostu zębinowego i powiązania go z objawami klinicznymi po leczeniu bezpośrednim przykryciem miazgi. CBCT jest trójwymiarową metodą diagnostyczną pozwalającą na ocenę mostu zębinowego powstałego po bezpośrednim pokryciu miazgi (15). Celem pracy była ocena (1) objętości mostu zębinowego metodą CBCT oraz (2) wrażliwości miazgi po bezpośrednim pokryciu miazgi metodą PRF i PRP w porównaniu z MTA w dorosłych zębach stałych bocznych z obnażeniem miazgi próchnicowej. Hipotezą zerową było to, że nie ma różnicy w objętości mostu zębinowego utworzonego przy użyciu MTA, PRP i PRF jako środków bezpośredniego pokrycia miazgi w dorosłych zębach bocznych z obnażeniem miazgi próchnicowej.
MATERIAŁY I METODY
Przydział uczestników
Do badania zrekrutowano trzydziestu zdrowych uczestników (18 mężczyzn i 12 kobiet) w wieku 18–45 lat. Bezobjawowe zęby trzonowe i przedtrzonowe szczęki i żuchwy z próchnicą obejmującą wyłącznie powierzchnię żującą, niewrażliwe na opukiwanie; idealna głębokość sondowania przyzębia od 2 do 3 mm; normalna reakcja na badanie miazgi zimnej i elektrycznej; W niniejszym badaniu uwzględniono radiograficzne dowody próchnicy głębokiej w pobliżu komory miazgi, bez cech pogrubienia/poszerzenia więzadła przyzębia, braku przezierności furkacji i patologii okołowierzchołkowej. Kryteriami wykluczenia były: zęby objawowe (wywiad bólu samoistnego), zmiany radiograficzne wskazujące na zmiany lub patologię okołowierzchołkową, negatywna odpowiedź na badanie wrażliwości miazgi, choroby ogólnoustrojowe w wywiadzie, ząb niepodatny na izolację koferdamu, historia wcześniejszych odbudów w jamie ustnej. ząb rozważany do pokrycia miazgi, zęby z wadami przyzębia, pacjenci z zaburzeniami krzepnięcia, z liczbą płytek krwi poniżej 1 50 000/mm3, pacjenci niezadowalająco dbający o higienę jamy ustnej oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią.
Do badania wybrano trzydzieści próchnicowych zębów przedtrzonowych i trzonowych, które spełniały kryteria włączenia. Pacjentom wyjaśniono całą procedurę leczenia i uzyskano pisemną świadomą zgodę od wszystkich pacjentów wybranych do badania. Badanie przeprowadzono zgodnie z Deklaracją Helsińską dotyczącą zasad etyki badań medycznych z udziałem ludzi, po niezależnym sprawdzeniu i zatwierdzeniu przez Komisję ds. Etyki instytucji (nr ref. 0430/DE/2010).
Projekt badania
W tym prospektywnym, randomizowanym, równoważnym, równoległym, trójramiennym, kontrolowanym substancją czynną, potrójnie zaślepionym badaniu porównano MTA (Angelus, Londrina, PR, Brazylia), PRP i PRF jako środki bezpośredniego pokrycia miazgi. Liczebność próby obliczono za pomocą oprogramowania G power, wykorzystując dane uzyskane z badania pilotażowego obejmującego 5 próbek w każdej grupie. Wielkość efektu 0,8803 uzyskano wykorzystując średnie (±SD) wartości objętości i grubości mostu zębinowego utworzone w grupie MTA, PRP i PRF. Biorąc pod uwagę spadek liczby uczestników wynoszący 25%, wybrano 10 osób na grupę, aby uzyskać moc 90% w wykrywaniu istotności statystycznej wśród 3 grup (ryc. 1). Stosunek przydziału dla grupy testowej i kontrolnej wynosił 1:1. Zabieg wykonywał jeden niezależny operator. Randomizację przeprowadzono metodą partii z ukrywaniem alokacji metodą SNOSE (metoda sekwencyjnie numerowanych nieprzezroczystych, zapieczętowanych kopert). 30 pacjentów zostało losowo podzielonych na 3 grupy.
Ocena przedoperacyjna
U wszystkich pacjentów wybranych do badania spisano historię medyczną i stomatologiczną. Przeprowadzono badanie wewnątrzustne w celu oceny charakteru ujawniającej się choroby, stanu higieny jamy ustnej, stanu przyzębia i możliwości odbudowy zajętego zęba. U każdego pacjenta objętego badaniem wykonano przedoperacyjne radiogramy wewnątrzustne okolicy wierzchołkowej. W celu oceny wrażliwości miazgi przeprowadzono elektryczne i termiczne (zimne) badania masy celulozowej. Przed rozpoczęciem leczenia zastosowano profilaktykę doustną. Do badania włączono następnie zęby z objawami klinicznymi i objawami, u których testy wrażliwości wskazywały na odwracalne zapalenie miazgi.
Procedura bezpośredniego pokrycia miazgi
Przed zabiegiem pacjentom podano profilaktyczne płukanie jamy ustnej 0,2% chlorheksydyną (Reksydyna do płukania jamy ustnej, produkty ICPA). W znieczuleniu miejscowym (Lignokaina z adrenaliną 1:80 000 (Lignox 2%, Warren, Indoco Remedies Ltd, Indie) i izolacji koferdamu, na ząb nałożono barwnik do wykrywania próchnicy (Caries Indicator, Prime Dental Products Pvt Ltd, Indie) na ząb przez 30 sekund i płukano przez 10 sekund w celu odsłonięcia zakażonej zębiny. Wycięcie próchnicy przeprowadzono przy użyciu sterylnych okrągłych ostrzy diamentowych (BR 41, Mani Dia-Burs, Tochigi, Japonia) i szczeliny prostej (SF 11, Mani Dia-Burs, Tochigi, Japonia). za pomocą szybkoobrotowej końcówki powietrznej (NSK, Tokio, Japonia) aż do całkowitego wyeliminowania przebarwionej struktury zęba. Na tym etapie do bezpośredniego pokrycia miazgi wybrano zęby z odsłoniętą próchnicą (o średnicy 0,5 do 1 mm).
Po wydobyciu jamy zbadano wizualnie pod kątem hemostazy. Jeżeli krwawienie nie ustąpiło, w celu ustalenia hemostazy stosowano sterylną wacik nasączony 1% NaOCl. Jeżeli wybrany ząb spełniał kryteria włączenia, odsłonięte miazgi pokryto miazgą dowolnym z trzech poniższych środków powlekających miazgę.
MTA
MTA zmieszano z płynem dostarczonym przez producenta na sterylnej płycie szklanej za pomocą szpatułki ze stali nierdzewnej. W miejscu odsłonięcia miazgi umieszczono MTA o grubości 2 mm. Po umieszczeniu, dno ubytku przetarto wilgotnym, sterylnym granulatem bawełny.
Grupa PRP i PRF
PRP przygotowano przed zabiegiem operacyjnym zgodnie z protokołem opracowanym przez Sonnleitnera i wsp. (16), a PRF przygotowano zgodnie z protokołem opracowanym przez Choukrouna i in. (13) Przygotowane PRP i PRF przeniesiono następnie do miejsca ekspozycji na wysoce wchłanialną sterylną membranę kolagenową (Kolspon, Eucare Pharmaceuticals Pvt Ltd., Indie) i umieszczono za pomocą palca sterylnego eksploratora.
Procedury naprawcze
Po nałożeniu środków zamykających miazgę, dno przygotowanych ubytków wyłożono materiałem GIC typu II (Fuji II, GC Tokyo, Japonia). Po upewnieniu się, że ubytek wytrawiono 37% kwasem ortofosforowym (Tetric Etch, Ivoclar Vivadent) przez 20 sekund, przepłukano i osuszono, a następnie nałożono środek wiążący (Tetric Bond, Ivoclar Vivadent). Ostateczne uzupełnienie wykonano przy użyciu światłoutwardzalnego kompozytu żywicznego (Tetric N Ceram, Ivoclar Vivadent) i oceniono pod kątem obecności przedwczesnych kontaktów i widocznych ubytków brzeżnych. Odbudowa została wykończona i wypolerowana przy użyciu zestawu do wykańczania kompozytów (Shofu, Kyoto, Japonia). Pacjenci byli poddawani ocenie klinicznej w regularnych odstępach czasu 3, 6 i 12 miesięcy. Ocenę CBCT przeprowadzono po 6 miesiącach.
Kontrola pooperacyjna
Spośród 30 leczonych przypadków jeden pacjent w każdej grupie skarżył się na ból w różnych momentach po 6 miesiącach. 27 przypadków było dostępnych do obserwacji do 12 miesięcy. Pierwszorzędowym miernikiem wyniku była ocena jakości wytworzonego mostu zębinowego. Drugorzędnymi miarami wyniku była ocena kliniczna i radiograficzna wymieniona poniżej. Oceny klinicznej i radiograficznej dokonali niewidomi i przeszkoleni specjaliści. W żadnej z leczonych grup nie zgłoszono żadnych działań niepożądanych.
Ocena kliniczna
Podczas każdej wizyty kontrolnej po 3, 6 i 12 miesiącach oceniano zęby pokryte miazgą pod kątem wrażliwości miazgi za pomocą badania miazgi na zimno i za pomocą prądu elektrycznego, głębokości badania periodontologicznego, ruchomości, bólu i tkliwości na opukiwanie.
Ocena radiograficzna
Zęby pokryte miazgą oceniano radiologicznie za pomocą radiografii cyfrowej (oprogramowanie X Ray Vision, Dr Suni Plus) z urządzeniem do pozycjonowania kliszy XCP i standardowymi trybami ekspozycji 100 ms, 4 mA i 60 kVp podczas każdej wizyty pooperacyjnej trwającej 3, 6 i 12 miesięcy. Interpretacji radiogramów wewnątrzustnych dokonywało 3 niezależnych oceniających pod kątem obecności lub braku tworzenia się tkanek twardych w skali dychotomicznej (2 endodontów i 1 radiolog).
Ocena CBCT
Zęby pokryte miazgą poddano analizie CBCT przy użyciu CS 9300 (Carestream, Rochester, Nowy Jork, USA) przy małym polu widzenia (FOV) 5×5 cm, ultrawysokiej rozdzielczości 90 µm (wielkość woksela), 75 kV , 4 mA, czas ekspozycji 20 sekund, 350 mGy/cm2 po 6 miesiącach. Obrazy CBCT analizowano przy użyciu oprogramowania ITK-Snap w wersji 3.8.0 (ryc. 2-4). Interpretacji CBCT dokonywało 3 niezależnych rzeczoznawców (2 endodontów i 1 radiolog). Oceniający oceniali CBCT pod kątem obecności/braku tworzenia się mostu zębinowego oraz objętość utworzonego mostu zębinowego w mm3. Strefę poniżej przykrycia miazgi zorientowano poprzez wizualizację miejsca odsłonięcia w skrawku CBCT i oznaczono trójwymiarowo ocena za pomocą kursora. Zaznaczoną strefę uzyskano w trójwymiarowym formacie rozszerzenia pliku .STP. Uzyskany trójwymiarowy plik zwizualizowano w aplikacji Microsoft 3D, a dane siatki utworzonych mostów zębinowych uzyskano w postaci obrazu (ryc. 5). W zakresie oceny tych parametrów asesorzy byli wielokrotnie szkoleni przed ewaluacją. Jako wartość końcową dla każdej próbki przyjęto średnią z trzech indywidualnych wartości podanych przez każdego oceniającego. W przypadku wszystkich przedmiotów zastosowano tę samą procedurę.
WYNIKI
Ocena kliniczna
Pod koniec 12-miesięcznego okresu przeglądu 90% próbek w grupie MTA, PRF i PRP wykazało pozytywną odpowiedź na test EPT i zimno. U żadnego z pacjentów nie zaobserwowano nieprawidłowej głębokości sondowania przyzębia w obserwowanych odstępach czasu (Tabela 1).
Ocena radiograficzna
W 90% (27 przypadków) próbek wykazano oznaki tworzenia się mostu na zębinie pod koniec 12 miesięcy. U żadnego z pacjentów nie zaobserwowano patologii okołowierzchołkowej w obserwowanych odstępach czasu. W 10% przypadków zaobserwowano poszerzenie przestrzeni przyzębnej w okolicy wierzchołkowej.
Ocena CBCT
Objętość mostu zębinowego utworzonego po 6 miesiącach ujawniła, że PRP i PRF utworzyły znacznie większą objętość mostu zębinowego niż MTA (P<0,001) (tabele 2, 3).
DYSKUSJA
Do badania wybrano dorosłe stałe zęby trzonowe i przedtrzonowe z nienaruszonymi wszystkimi czterema ścianami, aby operator miał lepszą kontrolę nad brzegami uzupełnienia. Wybrano dojrzałe, dorosłe zęby stałe z objawami klinicznymi i objawami odwracalnego zapalenia miazgi, uwzględniając objawy kliniczne, badania wrażliwości miazgi i obraz radiologiczny. Do oceny całkowitego usunięcia próchnicy wykorzystano barwnik wskaźnikowy próchnicy, gdyż jest to jedna z najbardziej niezawodnych metod zapewniających usunięcie zakażonej zębiny, a także zapobiegająca niezamierzonemu usunięciu zdrowej struktury zęba (17). Krwawienie w miejscu narażenia, jeśli występowało, kontrolowano za pomocą 1% NaOCl, ponieważ jest to silny wskaźnik prognostyczny pokrycia miazgi (18). Pod koniec 12 miesięcy 90% zębów wykazało pozytywną reakcję na test wrażliwości miazgi, a negatywną na ból i tkliwość przy opukiwaniu. Jednakże w żadnym z ocenianych zębów nie wykazano zwiększonej głębokości sondowania przyzębia po 12 miesiącach. W 27 z 30 leczonych zębów stwierdzono powstawanie mostu zębinowego. W 2 przypadkach na 30 przypadków zaobserwowano zwiększone poszerzenie przestrzeni więzadeł przyzębnych: jeden z grupy MTA (po 9 miesiącach) i PRF (po 11 miesiącach), które były leczone kanałowo. W grupie PRP jeden ząb został usunięty z powodu bólu w 12 miesiącu obserwacji. MTA indukuje proliferację komórek miazgi, uwalnia cytokiny i wspomaga tworzenie tkanek twardych (7). MTA opracowuje także TGFβ1, który odgrywa kluczową rolę w migracji komórek progenitorowych miazgi i różnicowaniu ich w celu utworzenia komórek podobnych do odontoblastów (19). Te zróżnicowane komórki tworzą tkankę zębinową, co wskazuje raczej na proces naprawy niż regenerację (12). PRP znacząco zwiększa aktywność ALP, a FGF (czynnik wzrostu fibroblastów) w PRP reguluje struktury regenerowanej miazgi zęba i zwapnionych tkanek oraz działa synergistycznie z TGF-β1 i IGF-1, pozytywnie wpływając na ich indukcyjny wpływ na różnicowanie odontoblastów (20). Chociaż trombina bydlęca stosowana do przygotowania PRP może być powiązana z rozwojem przeciwciał przeciwko czynnikom V, XI i trombinie, co do których istnieje hipoteza, że powoduje koagulopatię (20), w żadnym z dotychczas opublikowanych badań nie odnotowano żadnych działań niepożądanych związanych ze stosowaniem trombiny bydlęcej. PRP (8-10). Ze względu na kontrowersje związane ze stosowaniem PRP preferowane są koncentraty płytek krwi drugiej generacji. PRF jest bogaty w leukocyty, które oprócz nadawania odporności odpowiadają za uwalnianie dodatkowego czynnika wzrostu. Rusztowanie fibrynowe wychwytuje również czynniki wzrostu i jest odpowiedzialne za przedłużone uwalnianie (21). Wszystkie te bioaktywne pierwiastki są wydzielane przez koncentraty płytek krwi. Choć PRP zawiera skoncentrowane czynniki wzrostu, maksymalne uwalnianie osiąga się dopiero bezpośrednio po aktywacji, czyli po dodaniu trombiny bydlęcej (14).
Jak dotąd nie przeprowadzono żadnego badania klinicznego porównującego MTA, PRP i PRF jako środki powlekające miazgę w celu porównania wyników z naszym badaniem. W przeprowadzonych dotychczas badaniach porównujących MTA/PRF (22) lub PRP/PRF (23) lub MTA/PRP (24) do zabiegów regeneracyjnych, wyniki zastosowanych materiałów były porównywalne. Wskaźnik powodzenia bezpośredniego pokrycia miazgi w naszym badaniu jest zgodny z wynikami różnych innych badań przedstawionych w literaturze (25, 26). Tym samym w niniejszym badaniu hipoteza zerowa została odrzucona.
W badaniu tym przeprowadzono całkowite usunięcie zębiny próchnicowej. Czynniki bioaktywne uwalniane z demineralizowanej zębiny nie są zatem dostępne w celu stymulacji DPSC do komórek odontoblastopodobnych, a wszystkie procesy rekonstrukcyjne można przypisać zastosowanym środkom pokrywającym miazgę (27). Po 6 miesiącach wykonano pomiary CBCT w celu oceny powstawania mostu zębinowego na podstawie wartości gęstości radioaktywnej, które wskazują stopień mineralizacji zębiny niemożliwy do określenia histologicznego. Trójwymiarowy zrekonstruowany obraz utworzonego mostu zębinowego i uzyskaną objętość można ocenić za pomocą oprogramowania ITK snap.
Nowicka A i in. (15) wykorzystał CBCT jako metodę obrazowania do oceny tworzenia mostu zębinowego w trzecich zębach trzonowych wskazanych do ekstrakcji i skorelował wyniki z analizą histomorfometryczną. W niniejszym badaniu wykorzystano CBCT do oceny tworzenia mostu zębinowego in situ. W badaniu nie doszło do zniszczenia próbek. Elmsmari (2019) w swoim badaniu uznał, że 6 miesięcy jest wystarczające do oceny wyników pokrycia miazgi (28). Dlatego w naszym badaniu za optymalny okres oceny CBCT przyjęto 6 miesięcy; ocenę kliniczną i radiologiczną przeprowadzono jednak po 12 miesiącach.
W badaniu tym do zastosowań endodontycznych stosowano małe pole widzenia wynoszące 5×5 cm. Według Ludlowa i in. (29) Stwierdzono, że skuteczna dawka po ekspozycji osoby dorosłej przy FOV 5×5 cm wynosi zaledwie 3 µS przy redukcji ekspozycji na promieniowanie w zakresie 0–85% w oparciu o różne parametry ekspozycji, takie jak potencjał kilowolta, prąd, czas ekspozycji i FOV. Stwierdzono, że ogólne działanie PRF jest lepsze jako środka pokrywającego miazgę. Wynik ten można przypisać powolnemu i trwałemu uwalnianiu czynników wzrostu z PRF.
CBCT wykazało, że MTA dawało podobne wyniki kliniczne do PRP i PRF, chociaż ilość mostu zębinowego utworzonego przez MTA była znacznie mniejsza niż w pozostałych dwóch grupach. Może to wynikać z faktu, że MTA jest jedynie biomateriałem, a nie biologiczną alternatywą, taką jak PRP i PRF. Chociaż udowodniono, że MTA indukuje tworzenie mostu na zębinie poprzez indukcję szlaków biochemicznych, koncentraty płytek krwi dostarczają niezbędnych substancji bioaktywnych w gotowej postaci i omijają naturalny biologiczny proces indukcji.
Stwierdziliśmy, że oba materiały doświadczalne tworzyły mosty zębinowe porównywalne z MTA. Wskaźniki skuteczności MTA, PRP i PRF jako środków bezpośredniego pokrycia miazgi nie różniły się znacząco. Według naszej wiedzy, PRP i PRF nie zostały ocenione in vivo jako środki bezpośrednio pokrywające miazgę w połączeniu z CBCT. Na podstawie obserwacji klinicznych, radiograficznych i CBCT z niniejszego badania można wywnioskować, że koncentraty płytek krwi mogą stanowić obiecującą alternatywę dla MTA do bezpośredniego pokrycia miazgi w dorosłych zębach stałych z narażeniem na próchnicę. Jednakże badanie należy przeprowadzić na większej próbie, w różnych konfiguracjach klinicznych i z dłuższymi okresami obserwacji, aby potwierdzić wyniki bieżącego badania.
Mając na uwadze ograniczenia tego badania, można stwierdzić, że dwa nowe środki powlekające miazgę, mianowicie PRP i PRF, dały obiecujące wyniki porównywalne z obecnym złotym standardem materiału MTA. Na podstawie obserwacji klinicznych, radiograficznych i CBCT z niniejszego badania można wywnioskować, że zarówno PRF, jak i PRP mogą być obiecującymi alternatywami dla MTA w bezpośrednim pokryciu miazgi w dorosłych zębach stałych z narażeniem na próchnicę. Nie było istotnej różnicy we wskaźnikach powodzenia pomiędzy MTA, PRP i PRF.
Źródła:
1. Chandra S, Gopikrishna V. 12th ed. India: Wolters Kluwer; 2010. Grossman’s endodontic practice. [Google Scholar]
2. Klein-Júnior CA, Reston E, Plepis AM, Martins VC, Pötter IC, Lundy F, et al. Development and evaluation of calcium hydroxide-coated, pericardium-based biomembranes for direct pulp capping. J Investig Clin Dent. 2019;10(1):e12380. [PubMed] [Google Scholar]
3. Keswani D, Pandey RK, Ansari A, Gupta S. Comparative evaluation of platelet-rich fibrin and mineral trioxide aggregate as pulpotomy agents in permanent teeth with incomplete root development: a randomized controlled trial. J Endod. 2014;40(5):599–605. [PubMed] [Google Scholar]
4. Mahgoub N, Alqadasi B, Aldhorae K, Assiry A, Altawili ZM, Tao Hong. Comparison between iRoot BP Plus (EndoSequence Root Repair Material) and mineral trioxide aggregate as pulp-capping agents: a systematic review. J Int Soc Prev Community Dent. 2019;9(6):542–52. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
5. Bollu IP, Velagula LD, Bolla N, Kumar KK, Hari A, Thumu J. Histological evaluation of mineral trioxide aggregate and enamel matrix derivative combination in direct pulp capping: An in vivo study. J Conserv Dent. 2016;19(6):536–40. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
6. Suhag K, Duhan J, Tewari S, Sangwan P. Success of direct pulp capping using mineral trioxide aggregate and calcium hydroxide in mature permanent molars with pulps exposed during carious tissue removal: 1-year follow-up. J Endod. 2019;45(7):840–7. [PubMed] [Google Scholar]
7. Parirokh M, Torabinejad M. Mineral trioxide aggregate: a comprehensive literature review-Part III: Clinical applications, drawbacks, and mechanism of action. J Endod. 2010;36(3):400–13. [PubMed] [Google Scholar]
8. Bezgin T, Yilmaz AD, Celik BN, Kolsuz ME, Sonmez H. Efficacy of platelet-rich plasma as a scaffold in regenerative endodontic treatment. J Endod. 2015;41(1):36–44. [PubMed] [Google Scholar]
9. Narang I, Mittal N, Mishra N. A comparative evaluation of the blood clot, platelet-rich plasma, and platelet-rich fibrin in regeneration of necrotic immature permanent teeth: A clinical study. Contemp Clin Dent. 2015;6(1):63–8. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
10. Wang X, Zhang Y, Choukroun J, Ghanaati S, Miron RJ. Effects of an injectable platelet-rich fibrin on osteoblast behavior and bone tissue formation in comparison to platelet-rich plasma. Platelets. 2018;29(1):48–55. [PubMed] [Google Scholar]
11. Marx RE. Platelet-rich plasma: evidence to support its use. J Oral Maxillofac Surg. 2004;62(4):489–96. [PubMed] [Google Scholar]
12. Kunert M, Lukomska-Szymanska M. Bio-ınductive materials in direct and indirect pulp capping-a review article. Materials (Basel) 2020;13(5):1204. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
13. Choukroun J, Adda F, Schoeffler C, Vervelle A. An opportunity in perio-implantology: the PRF. Implantodontie. 2001;42:55–62. [Google Scholar]
14. Dohan Ehrenfest DM, de Peppo GM, Doglioli P, Sammartino G. Slow release of growth factors and thrombospondin-1 in Choukroun’s platelet-rich fibrin (PRF): a gold standard to achieve for all surgical platelet concentrates technologies. Growth Factors. 2009;27(1):63–9. [PubMed] [Google Scholar]
15. Nowicka A, Wilk G, Lipski M, Kołecki J, Buczkowska-Radlińska J. Tomographic evaluation of reparative dentin formation after direct pulp capping with Ca(OH)2, MTA, biodentine, and dentin bonding system in human teeth. J Endod. 2015;41(8):1234–40. [PubMed] [Google Scholar]
16. Sonnleitner D, Huemer P, Sullivan DY. A simplified technique for producing platelet-rich plasma and platelet concentrate for intraoral bone grafting techniques: a technical note. Int J Oral Maxillofac Implants. 2000;15(6):879–82. [PubMed] [Google Scholar]
17. Sadasiva K, Kumar KS, Rayar S, Shamini S, Unnikrishnan M, Kandaswamy D. Evaluation of the efficacy of visual, tactile method, caries detector dye, and laser fluorescence in removal of dental caries and confirmation by culture and polymerase chain reaction: an in vivo study. J Pharm Bioallied Sci. 2019;11(Suppl 2):S146–50. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
18. Kalhoro FA, Katpar S. Direct pulp capping: degree of bleeding is a strong candidate as prognosis index, in-vivo study. Pakistan Oral & Dental Journal. 2008;28(2):253–56. [Google Scholar]
19. Laurent P, Camps J, About I. Biodentine(TM) induces TGF-β1 release from human pulp cells and early dental pulp mineralization. Int Endod J. 2012;45(5):439–48. [PubMed] [Google Scholar]
20. Sánchez AR, Sheridan PJ, Kupp LI. Is platelet-rich plasma the perfect enhancement factor? A current review. Int J Oral Maxillofac Implants. 2003;18(1):93–103. [PubMed] [Google Scholar]
21. Kobayashi E, Flückiger L, Fujioka-Kobayashi M, Sawada K, Sculean A, Schaller B, et al. Comparative release of growth factors from PRP, PRF, and advanced-PRF. Clin Oral Investig. 2016;20(9):2353–60. [PubMed] [Google Scholar]
22. Manhas M, Mittal S, Sharma AK, Gupta KK, Pathania V, Thakur V. Biological approach in repair of partially inflamed dental pulp using second-generation platelet-rich fibrin and mineral trioxide aggregate as a pulp medicament in primary molars. J Indian Soc Pedod Prev Dent. 2019;37(4):399–404. [PubMed] [Google Scholar]
23. Murray PE. Platelet-rich plasma and platelet-rich fibrin can induce apical closure more frequently than blood-clot revascularization for the regeneration of immature permanent teeth: a meta-analysis of clinical efficacy. Front Bioeng Biotechnol. 2018;6:139. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
24. Ghoddusi J, Maghsudlu A, Jafarzadeh H, Jafarian A, Forghani M. Histological evaluation of the effect of platelet-rich plasma on pulp regeneration in nonvital open apex teeth: an animal study. J Contemp Dent Pract. 2017;18(11):1045–50. [PubMed] [Google Scholar]
25. Paula AB, Laranjo M, Marto CM, Paulo S, Abrantes AM, Casalta-Lopes J, et al. Direct pulp capping: what is the most effective therapy?-Systematic review and meta-analysis. J Evid Based Dent Pract. 2018;18(4):298–314. [PubMed] [Google Scholar]
26. Wang M, Ma L, Li Q, Yang W. Efficacy of Er:YAG laser-assisted direct pulp capping in permanent teeth with cariously exposed pulp: A pilot study. Aust Endod J. 2020;46(3):351–7. [PubMed] [Google Scholar]
27. Hargreaves KM, Law AS. Regenerative endodontics. In: Hargreaves KM, Cohen S, editors. Cohen’s pathway of the pulp. 10th ed. China: Mosby; 2011. pp. 602–16. [Google Scholar]
28. Elmsmari F, Ruiz XF, Miró Q, Feijoo-Pato N, Durán-Sindreu F, Olivieri JG. Outcome of partial pulpotomy in cariously exposed posterior permanent teeth: a systematic review and meta-analysis. J Endod. 2019;45(11):1296–306. [PubMed] [Google Scholar]
29. Ludlow JB, Timothy R, Walker C, Hunter R, Benavides E, Samuelson DB, et al. Effective dose of dental CBCT-a meta analysis of published data and additional data for nine CBCT units. Dentomaxillofac Radiol. 2015;44(1):20140197. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]