Tłumaczenie oryginalnego artykułu: Pranav Nayyar, Pravin Kumar, Pallavi Vashisht Nayyar, and Anshdeep Singh, BOTOX: Broadening the Horizon of Dentistry, J Clin Diagn Res. 2014 Dec; 8(12): ZE25–ZE29.
Źródło: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4316364/
Abstrakt
Botox został głównie wykorzystany w leczeniu kosmetycznym zmarszczek i linii na twarzy, ale toksyna botulinowa, z której Botox jest pochodną, ma długą historię medycznych zastosowań terapeutycznych. Przez niemal 13 lat, aż do wprowadzenia Botox Cosmetic w 2002 roku, jedynymi zatwierdzonymi przez FDA zastosowaniami Botoxu były krzywe oczy (zez) i nieprawidłowe skurcze mięśni powiek (blefaroza). Od tego czasu botulina typu A i siedem innych form toksyny botulinowej były ciągle badane i testowane. Botox to neurotoksyna pochodząca z bakterii Clostridium botulinum. Toksyna hamuje uwalnianie acetylocholiny (ACH), neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za aktywację skurczu mięśniowego i wydzielanie gruczołów, a jej podanie prowadzi do zmniejszenia napięcia w zastrzykniętym mięśniu. Zastosowanie Botoxu to minimalnie inwazyjny zabieg i pokazuje obiecujące wyniki w leczeniu chorób zębopochodnych generowanych przez mięśnie, takich jak zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego, bruksizm, zaciskanie, hipertrofia żwacza, a także w leczeniu stanów funkcjonalnych lub estetycznych związanymi z zębami, takich jak głębokie fałdy nosowo-wargowe, promieniste linie wargowe, wysoki linia wargi i czarne trójkąty między zębami.
Słowa kluczowe: Czarne trójkąty, Toksyna botulinowa typu A, Bruksizm, Uśmiech gumowy, Hipofunkcja
Wprowadzenie
Wielu z nas kojarzy Botox głównie jako zabieg kosmetyczny na linie i zmarszczki na twarzy, ale toksyna botulinowa, z której Botox pochodzi, ma długą historię medycznych zastosowań terapeutycznych, takich jak w dystonii szyjnej, nadmiernym poceniu się, zezie i blefarospazmie. Botox coraz częściej stosowany jest także w stomatologii ze względu na swoje właściwości terapeutyczne w leczeniu pewnych stanów jamy ustnej. Komisja Zapewnienia Jakości Stomatologii (DQAC) w stanie Waszyngton wydała interpretacyjne oświadczenie, które obowiązuje od 26 lipca 2013 roku, potwierdzające możliwość stosowania Botoxu i wypełniaczy do wypełniania przez lekarzy dentystów ogólnych, gdy „stosowane są do leczenia funkcjonalnych lub estetycznych stanów stomatologicznych i ich bezpośrednich konsekwencji estetycznych, a lekarz dentysta ma odpowiednie, zweryfikowane szkolenie i doświadczenie”. Podobnie, rada stomatologiczna w Michigan i stanowa rada Nowego Jorku również zatwierdzają stosowanie Botoxu i wypełniaczy przez lekarzy dentystów ogólnych. Toksyna botulinowa to białko i neurotoksyna wyprodukowana przez bakterię Clostridium botulinum. Obecnie rozpoznaje się siedem serotypów neurotoksyn botulinowych (A, B, C1, D, E, F i G) produkowanych przez Clostridium botulinum. Choć toksyna botulinowa jest śmiertelną, naturalnie występującą substancją, może być używana jako skuteczne i silne lekarstwo.
Trzy formy toksyny botulinowej typu A (Botox, Dysport i Xeomin) oraz jedna forma toksyny botulinowej typu B (MyoBloc) są dostępne komercyjnie do różnych zabiegów kosmetycznych i medycznych.
Każda fiolka BOTOX zawiera:
100 jednostek (U) kompleksu neurotoksyny typu A Clostridium botulinum, 0,5 miligrama albuminy ludzkiej, I 0,9 miligrama chlorku sodu w postaci sterylnej, wysuszonej próżniowo, bez konserwantów.
Toksyna botulinowa typu A może być stosowana w następujących schorzeniach stomatologicznych:
- Zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego
- Bruksizm
- Dystonia oromandibularna
- Skurcz żuchwy
- Patologiczne zaciskanie
- Implanty dentystyczne i chirurgia
- Uśmiech dziąsłowy
- Hipertrofia mięśnia żwacza
Mechanizm działania
Wstrzyknięcie nadmiernie aktywnych mięśni niewielkimi ilościami toksyny botulinowej typu A powoduje zmniejszenie aktywności mięśni. Toksyna botulinowa typu A hamuje egzocytozę acetylocholiny na zakończeniach nerwowych cholinergicznych nerwów ruchowych [4], uniemożliwiając pęcherzykowi, w którym przechowywana jest acetylocholina, związanie się z błoną, na której może zostać uwolniony neuroprzekaźnik. Toksyna botulinowa osiąga ten efekt poprzez swoją aktywność endopeptydazową wobec białek SNARE, które są 25-kDa białkami związanymi z synaptosomami, niezbędnymi do dokowania pęcherzyka z ACH do błony presynaptycznej [5]. Toksyna botulinowa typu A blokuje uwolnienie acetylocholiny przez neuron. W efekcie osłabia to mięsień przez okres trzech do czterech miesięcy [6].
Zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego Zespół zaburzeń stawu skroniowo-żuchwowego (TMD) to termin używany do opisu szeregu schorzeń wpływających na funkcję żucia, które mogą obejmować prawdziwą patologię stawu skroniowo-żuchwowego oraz dysfunkcję mięśni żujących [7,8]. TMD objawia się bólem twarzy, odgłosami stawów, bólami głowy, bólami okołousznymi, bólami szyi i/lub ograniczeniem ruchomości żuchwy. Większość przypadków TMD obejmuje składnik miogeniczny [9,10], a spastyczność mięśniowa wtórna do bruksizmu, zewnętrznych czynników stresowych, dystonii oromandibularnej i zachowań psychomotorycznych są powszechnymi czynnikami etiologicznymi TMD [11].
TMD spowodowane nadmiernymi siłami żującymi był tradycyjnie leczony przyżyciowymi aparatami wewnątrzustnymi, korektami zgryzu, odbudowami dentystycznymi i/lub operacjami. Te techniki są inwazyjne, nieodwracalne i kosztowne dla większości pacjentów.
Obecnie stosowane techniki do estetycznych, konserwatywnych odbudów mogą nie wytrzymać sił parauczuleniowych, które niektórzy pacjenci stale stosują. Dlatego wiele z tych opcji leczenia nie jest idealna dla wszystkich pacjentów, a relaksacja mięśni za pomocą toksyny botulinowej typu A stanowi alternatywę. Gdy miorelaksant jest stosowany z mięśniami żucia, odruch zaciskania może być zmniejszony lub wyeliminowany [12]. Ponieważ do żucia pokarmów wymagane jest bardzo niewielkie procentowe wykorzystanie siły, niewielkie rozluźnienie funkcji mięśni redukuje bruksizm i zazwyczaj jest niewystarczające, aby wpłynąć na żucie i połykanie [13].
Estetyka stomatologiczna Botox i wypełniacze dermalne mogą natychmiast zwiększyć objętość wokół ust, takich jak fałdy nosowo-wargowe, linie marionetki i wargi, tworząc odpowiednie linie warg, linie uśmiechu i fonetykę. Wypełniacze dermalne, takie jak Juvéderm® i Restylane®, są substancjami objętościowymi, które wypełniają wargi i statyczne fałdy na twarzy, spowodowane utratą kolagenu i tłuszczu.
Botox może również być stosowany w przypadku zniekształcenia warg, gdzie jedna strona wargi podnosi się bardziej niż druga. Musi być wstrzykiwany w określone miejsce kontrolując, gdzie idzie warga, ile z niej jest podnoszone i gdzie, i wreszcie, przerażające „czarne trójkąty”, które stanowią jedno z najtrudniejszych problemów estetycznych, dla których istnieją bardzo ograniczone udane opcje leczenia. Cząsteczki jedzenia gromadzą się w przestrzeni i tworzą problemy estetyczne. Wypełniacze dermalne mogą być wstrzykiwane do brodawek międzyzębowych, aby je wypełnić i zamknąć przestrzeń międzyzębową [Tabela/Rysunek-2][14]. Efekt leczenia zazwyczaj utrzymuje się przez osiem miesięcy lub dłużej, po czym leczenie trzeba powtórzyć.
Bruksizm Neurotoksyna botulinowa wykazała również obietnicę w łagodzeniu objawów bruksizmu. Jedno z pierwszych doniesień na temat stosowania toksyny botulinowej typu A w przypadku bruksizmu pochodzi od Van Zandijcke i Marchau [15], którzy opisali skuteczne leczenie pacjenta z ciężkim bruksizmem po urazie mózgu poprzez wstrzyknięcie 100 jednostek toksyny botulinowej typu A do mięśni skroniowych i żwaczowych.
Implanty i operacje stomatologiczne Przeciążenie mięśni żujących może uniemożliwić lub utrudnić osteointegrację implantów i/lub tworzenie się kallusu złamania [16,17]. Osiągnięta relaksacja mięśni za pomocą wstrzyknięć toksyny botulinowej typu A do mięśni żujących może być terapeutycznie korzystna, umożliwiając lepszą, niezakłóconą osteointegrację implantów i gojenie złamań w bardziej stabilnym środowisku.
Kayikvioglu i jego koledzy [17] przeprowadzili małe badanie otwarte, aby prospektywnie zbadać stosowanie toksyny botulinowej typu A jako uzupełnienie do operacji stabilizacji złamania kości jarzmowej, w celu zmniejszenia liczby miejsc stabilizacji i zapobiegania przemieszczeniu się kości jarzmowej. Pięciu mężczyzn z złamaniami kości jarzmowej zostało wstrzykniętych 100 jednostkami toksyny botulinowej typu A do mięśnia żwacza po stronie złamania. Pacjenci zostali poddani operacji 12 do 48 godzin po wstrzyknięciu i potwierdzeniu denervacji mięśnia EMG. Tymczasowa paraliż mięśni żwacza pozwoliła na mniejszą liczbę wkładek mini- lub mikroplatynowych u wszystkich pacjentów i nie spowodowała żadnych powikłań związanych ani z wstrzyknięciami toksyny botulinowej, ani z procedurami chirurgicznymi [17]. Grupa Kayikvioglu również stwierdziła podobne korzyści z uzupełniającego leczenia toksyną botulinową w przypadku chirurgicznego redukcji złamań kości żuchwy i wyrostka stawowego [17].
Uśmiech dziąsłowy Wyświetlanie nadmiernego tkanek dziąsłowych w szczęce podczas uśmiechu, czyli „uśmiech gingivalny”, to zarówno problem higieniczny, jak i kosmetyczny, który nie ma prostej metody leczenia. Nadmierne odsłanianie dziąseł jest często spowodowane nadmiernym skurczem mięśni górnej wargi, zwłaszcza mięśnia unerwiającego górną wargę, a w szczególności mięśnia unerwiającego górną wargę i skrzydełko nosa. Chociaż w literaturze opisano kilka technik chirurgicznych do korekcji nadmiernego działania mięśni unerwiających górną wargę, takich jak techniki Rubinsteina i Kostianovsky’ego, Miskinyara, a także Reesa i LaTrenta, nie są one rutynowo stosowane do leczenia uśmiechu gingivalnego. Ogólnie rzecz biorąc, najczęściej stosowane obecnie poprawki chirurgiczne to osteotomie LeForta I z impakcją w przypadku nadmiernego pionowego nadmiaru szczęki oraz gingiwoplastyka w przypadku opóźnionego biernego wyrzynania zębów z nadmiernym odsłanianiem dziąseł.
Toksyna botulinowa powinna być wstrzykiwana w małych, starannie dozowanych dawkach, aby ograniczyć nadmierny skurcz mięśni górnej wargi, tym samym zmniejszając odsłanianie górnych dziąseł podczas uśmiechu. Hwang i in. z Uniwersytetu Yonsei w Seulu w Korei zaproponowali punkt wstrzyknięcia dla toksyny botulinowej i nazwali go punktem Yonsei. Jest to punkt znajdujący się w centrum trójkąta utworzonego przez mięsień unerwiający górną wargę, mięsień unerwiający górną wargę i skrzydełko nosa oraz mięsień zygomaticus minor. Zalecana jest dawka 3 jednostek na każde miejsce wstrzyknięcia. W niewielkim badaniu otwartym pięciu pacjentów z nadmiernym odsłanianiem dziąseł spowodowanym nadmiernym działaniem mięśni unerwiających górną wargę zostało leczonych za pomocą wstrzyknięć Botoxu pod kontrolą elektromiografii. Pacjenci otrzymywali jednostkową dawkę 0,25 U na mięsień po obu stronach, do mięśnia unerwiającego górną wargę, mięśnia unerwiającego górną wargę i skrzydełko nosa oraz w obszarach pokrywających się mięśnia unerwiającego górną wargę i mięśnia zygomaticus minor. Wszyscy pacjenci byli zadowoleni z rezultatów, a efektywne zwiększenie długości górnej wargi podczas uśmiechu wyniosło średnio 124,2%. Czas trwania efektu wahał się od 3 do 6 miesięcy, a nie zgłoszono ani nie zaobserwowano żadnych działań niepożądanych. Jednakże poprawa jest tymczasowa i musi być powtarzana co sześć miesięcy do roku.
Inne Zastosowania
Nadmierne ślinienie się: Toksyna blokuje także uwalnianie acetylocholiny w synapsach cholinergicznych układu autonomicznego; dlatego też może blokować cholinergiczne włókna wydzielnicze układu przywspółczulnego gruczołu ślinowego. Dlatego toksyna botulinowa została przetestowana w niektórych chorobach autonomicznych, takich jak achalazja, nadmierne pocenie się i pocenie się gustatoryczne (zespół Freya).
Neuralgia Trójdzielna: BOTOX 25–75 jednostek wstrzyknięte do mięśni okołogłowykowych łagodzi ból głowy poprzez relaksację nadmiernie aktywnych mięśni poprzez blokowanie impulsów nerwowych, które wywołują skurcze. Według Elcio, nieznośny ból związany z zapaleniem nerwu trójdzielnego głowy i twarzy może być znacznie złagodzony przez wstrzyknięcia BOTOX.
Przestawianie Mięśni Podczas Leczenia Ortodontycznego: Botox może być stosowany w celu zapobiegania nawrotowi leczenia ortodontycznego u pacjentów z silniejszą aktywnością mięśni, taką jak mięsień mentalny. Botox może być stosowany w celu zmniejszenia intensywności mięśni po zakończeniu leczenia, a z czasem mięsień może zostać przetrenowany do bardziej fizjologicznego ruchu.
Botox może być stosowany u pacjentów z nową protezą szczękową, zwłaszcza jeśli pacjent ma długą historię bezzębia i zmniejszoną wymiar pionowy.
Wyższe dawki toksyny botulinowej typu A mogą potencjalnie być stosowane jako opatrunek farmaceutyczny, ograniczając skurcze mięśni przed nastawieniem i podczas rehabilitacji po złamaniu kości twarzowej (np. złamany kondylobałka).
Toksyna botulinowa typu A może być stosowana do sprawdzenia, czy ból ma pochodzenie mięśniowe czy zębowe (np. złożony ból zęba) u pacjentów z przewlekłym okresowym bólem zęba. Na przykład ból mięśni z przedniej skroni często promieniuje na zęby. Powinno się to leczyć przed podjęciem jakichkolwiek głównych, nieodwracalnych leczeń dentystycznych. W tym kontekście stosowanie toksyny botulinowej typu A jest zarówno profilaktyczne, jak i diagnostyczne.
Przeciwwskazania
Nie należy leczyć lub leczyć z dużą ostrożnością pacjentów, którzy:
są psychicznie niestabilni lub mają wątpliwe motywy i nierzeczywiste oczekiwania; są uzależnieni od nienaruszonych ruchów i wyrazów twarzy dla swojego utrzymania (np. aktorzy, śpiewacy, muzycy i inni celebryci medialni); cierpią na zaburzenia neuromięśniowe (np. miastenia, zespół Eaton-Lamberta); są uczuleni na którykolwiek z składników BTX-A lub BTX-B (tj. toksyna botulinowa, albumina ludzka, sól fizjologiczna, laktoza i sukcinian sodu); przyjmują określone leki, które mogą zakłócać przewodzenie impulsów nerwowo-mięśniowych i potencjować działanie BTX (np. aminoglikozydy, penicylamina, chinina i blokery wapniowe); są w ciąży lub karmią piersią (toksyny botulinowe są klasyfikowane jako leki z kategorii C w ciąży).
Dyskusja
Botox to bezpieczna, zachowawcza, niechirurgiczna, odwracalna, minimalnie inwazyjna metoda leczenia, która pozwala osiągnąć efekty kosmetyczne. Szkolenie jest absolutnie konieczne dla dentystów wykonujących zastrzyki, ale krzywa uczenia się jest bardzo krótka, ponieważ dentyści są już w stanie uzyskać głęboką znieczulenie w obszarze twarzowym i ustnym, co sprawia, że pacjent czuje się bardziej komfortowo i swobodnie. Toksyna botulinowa typu A jest przechowywana w zamrożeniu (2–4°C) w fiolce do momentu użycia. Lek jest przygotowywany do rozpuszczenia zgodnie z zaleceniami producenta, dodając sól fizjologiczną (roztwór soli fizjologicznej bez konserwantów). Po przygotowaniu należy go użyć w ciągu czterech godzin. Preferowaną strzykawką jest skalibrowana strzykawka tuberkulinowa o pojemności 1,0 ml, a igła wybrana do wstrzyknięcia zazwyczaj ma od 26 do 30 kalibracji. Przygotowanie skóry obejmuje przecieranie alkoholem i osuszenie jałowymi gaza. Aspiracja przed wstrzyknięciem jest zalecana w celu uniknięcia przypadkowego osadzenia toksyny w tętnicach twarzy. Toksyna botulinowa typu A daje niemal natychmiastowe efekty w jednej krótkiej wizycie, ale efekty nie są trwałe i utrzymują się przez 6 miesięcy, z zakresem od 4 do 8 miesięcy. Toksyna botulinowa musi być podawana 2-3 razy w roku w zależności od spadku jej działania. Terapeutyczne efekty toksyny botulinowej typu A pojawiają się w ciągu 1 do 3 dni, osiągają maksimum w ciągu 1 do 4 tygodni i maleją po 3 do 4 miesiącach. Na poziomie komórkowym, 3 do 4 tygodnie po pojedynczym wstrzyknięciu toksyny botulinowej typu A u myszy, obserwuje się wyrastanie nowych procesów wzdłuż aksonu nerwowego, powstawanie wielu synaps z mięśniem i zwiększenie ekspresji receptorów nikotynowych w mięśniu. Następnie zawiązują się zakończenia nerwowe, a pierwotne połączenie synaptyczne jest przywracane, co prowadzi do przywrócenia pierwotnego połączenia nerwowo-mięśniowego. Dlatego też wstrzykiwania toksyny botulinowej są potrzebne 2-3 razy w roku, co zwiększa koszty leczenia. Wstrzyknięcia są rozłożone na minimum trzy miesiące, aby zminimalizować ryzyko powstania przeciwciał przeciwko białku, co uniemożliwiłoby działanie BOTOX w kolejnym czasie. Łagodne uczucie pieczenia, palenie lub ból podczas wstrzyknięcia, obrzęk i rumień wokół miejsca wstrzyknięcia to lokalne działania niepożądane, które trwają ograniczony czas. Potencjalne działania niepożądane toksyny botulinowej w zaburzeniach jamy ustnej i twarzy obejmują porażenie nerwu twarzowego, ból w miejscu wstrzyknięcia, objawy grypopodobne, osłabienie mięśni niecelowanych, trudności w połykaniu i krwiak. Te powikłania zazwyczaj są przemijające i ustępują w ciągu kilku tygodni. Szkolenie praktyczne jest niezbędne do nauki właściwych technik podawania i łączenia ich z planami leczenia stomatologicznego. Dzięki odpowiedniemu przeszkoleniu, dentyści zazwyczaj są bardziej biegli w świadczeniu tych zabiegów pacjentom, zarówno w celach stomatologicznych, jak i kosmetycznych. Amerykańska Akademia Estetyki Twarzy organizuje ponad 50 lokalnych kursów rocznie, przeszkoliła ponad 6000 specjalistów stomatologii z 48 stanów i 28 krajów poprzez dwudniowe szkolenia na żywych pacjentach z zastosowaniem Botoxu i wypełniaczy [50]. Indyjska Akademia Estetyki Twarzy (IAOFE) we współpracy z Amerykańską Akademią Estetyki Twarzy (AAFE) również oferuje kursy szkoleniowe z zastosowaniem Botoxu i wypełniaczy dla dentystów i lekarzy [51].
Podsumowanie
BOTOX ma ważne zastosowania kliniczne jako terapia wspomagająca w przypadkach zaburzeń stawu skroniowo-żuchwowego (TMJ) i bruksizmu oraz u pacjentów z przewlekłym bólem TMJ i twarzy. BOTOX jest również stosowany jako uzupełnienie przypadków estetycznej stomatologii, jako minimalnie inwazyjna alternatywa dla chirurgicznego leczenia przypadków wysokiej linii wargowej, u pacjentów z protezami, którzy mają trudności z dostosowaniem się do nowych protez, przypadków periodontologicznych, uśmiechu „gummy”, powiększania ust oraz w przypadkach ortodontycznych, gdy wymagane jest przeszkolenie mięśni twarzy. Jednak wiele nadal pozostaje do odkrycia, zanim jego rutynowe stosowanie w stomatologii dla różnych schorzeń stanie się standardem. Wciąż istnieje wiele schorzeń stomatologicznych, które wymagają zatwierdzenia przez FDA do leczenia toksyną botulinową. Toksyna botulinowa bez wątpienia poszerzyła horyzont stomatologii i przekonuje dentystów z całego świata, aby wprowadzili ją do swojej praktyki klinicznej.
Źródła:
[1] Montecucco C, Molgó J. Botulinal neurotoxins: revival of an old killer. Current Opinion in Pharmacology. 2005;5(3):274–79. [PubMed] [Google Scholar]
[2] http://www.kencomerdds.com/botox.html
[3] Barbano Richard. Risks of erasing wrinkles: Buyer beware! Neurology. 2006;67(10):E17–18. [PubMed] [Google Scholar]
[4] Meunier FA, Schiavo G, Molgo J. Botulinum neurotoxins: from paralysis to recovery of functional neuromuscular transmission. J Physiol (Paris) 2002;96(1–2):105–13. [PubMed] [Google Scholar]
[5] Aoki KR. Evidence for antinociceptive activity of botulinum toxin type A in pain management. Headache. 2003;43(Suppl 1):S9–15. [PubMed] [Google Scholar]
[6] Edwards, Michael (2006). „Anal fissure”. Dumas Ltd. Retrieved August 21, 2010
[7] Bentsianov BL, Francis A, Blitzer A. Botulinum toxin treatment of temporomandibular disorders, masseteric hypertrophy, and cosmetic masseter reduction. Operative Techniques in Otolaryngology-Head and Neck Surgery. 2004;15(2):110–13. [Google Scholar]
[8] Olivo S, Bravo J, Magee DJ, et al. The association between head and cervical posture and temporomandibular disorders: A systematic review. J Orofac Pain. 2006;20(1):9–23. [PubMed] [Google Scholar]
[9] Schwartz M, Freund B. Botulinum Toxin A Therapy for Temporomandibular Disorders. Philadelphia, Pa: Lippincott Williams & Wilkins; 2002. [Google Scholar]
[10] Schwartz M, Freund B. Treatment of temporomandibular disorders with botulinum toxin. Clin J Pain. 2002;18(6 Suppl):S198–203. [PubMed] [Google Scholar]
[11] Castenada R. Temporomandibular Disorders. Philadelphia, Pa: Saunders; 1992. Occlusion. In: Kaplan A, Assael L (eds) [Google Scholar]
[12] Gobel H, Heinze A, Heinze-Kuhn K. Botulinum Toxin A is effective in cases of oromandibular dysfunction even if previous bite splint therapy has proved unsuccessful. Cephalalgia. 2001:514–15. [Google Scholar]
[13] Freund B, Schwartz M, Symington JM, et al. The use of botulinum toxin for the treatment of temporomandibular disorders: Preliminary findings. J Oral Maxillofac Surg. 1999;57(8):916–21. [PubMed] [Google Scholar]
[14] http://www.dentaltown.com/dentaltown
[15] Van Zandijcke M, Marchau MM. Treatment of bruxism with botulinum toxin injections. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1990;53(6):530. [PMC free article] [PubMed] [Google Scholar]
[16] Nishimura K, Itoh T, Takaki K, et al. Periodontal parameters of osseointegrated dental implants: A four-year controlled follow-up study. Clin Oral Implants Res. 1997;8(4):272–78. [PubMed] [Google Scholar]
[17] Kayikvioglu A, Erk Y, Mavif E, et al. Botulinum toxin in the treatment of zygomatic fractures. Plast Reconstr Surg. 2003;111(1):341–46. [PubMed] [Google Scholar]
[18] Rubenstein A, Kostianovsky A. Cosmetic surgery for the malformation of the laugh: original technique. Prensa Med Argent. 1973;60:952. [Google Scholar]
[19] Miskinyar SA. A new method for correcting a gummy smile. Plast Reconstr Surg. 1983;72:397–400. [PubMed] [Google Scholar]
[20] Rees T, LaTrenta G. The long face syndrome and rhinoplasty. Persp Plast Surg. 1989;3:116. [Google Scholar]
[21] Polo M. Botulinum toxin type A in the treatment of excessive gingival display. Am J Orthod Dentofacial Orthop. 2005;127(2):214–18. [PubMed] [Google Scholar]
[22] Amin V, Amin V, Swathi,Jabir A, Shetty P. Enhancing the smile with Botox-case report. Global Journal of Medical Reasearch. 2013;13(2):14–18. [Google Scholar]
[23] Hwang, et al. Surface anatomy of the lip elevator muscles for the treatment of gummy smile using botulinum toxin. Angle Orthod. 2009;79(1):70–77. [PubMed] [Google Scholar]
[24] http://www.vancouverlaser.com/procedures-treatments/botox-before-after-photos-05/
[25] Polo M. Botulinum toxin type A in the treatment of excessive gingival display. Am J Orthod Dentofacial Orthop. 2005;127(2):214–18. [PubMed] [Google Scholar]
[26] Kim HJ, Yum KW, Lee SS, et al. Effects of botulinum toxin type A on bilateral masseteric hypertrophy evaluated with computed tomographic measurement. Dermatol Surg. 2003;29(5):484–89. [PubMed] [Google Scholar]
[27] Al-Ahmad HT, Al-Qudah MA. The treatment of masseter hypertrophy with botulinum toxin type A. Saudi Med J. 2006;27(3):397–400. [PubMed] [Google Scholar]
[28] Clark GT. The management of oromandibular motor disorders and facial spasms with injections of botulinum toxin. Phys Med Rehabil Clin North Am. 2003;14(4):727–48. [PubMed] [Google Scholar]
[29] Mandel L, Tharakan M. Treatment of unilateral masseteric hypertrophy with botulinum toxin: Case report. J Oral Maxillofac Surg. 1999;57(8):1017–19. [PubMed] [Google Scholar]
[30] Rijsdijk BA, Van Es RJJ, Zonneveld FW, et al. Botulinum toxin type A treatment of cosmetically disturbing masseteric hypertrophy. Ned Tijdschr Geneeskd. 1998;142(10):529–32. [PubMed] [Google Scholar]
[31] http://www.dentmaster.ru/articles/109
[32] Erdal J, Werdelin L, Prytz S, et al. Experience with long-term botulinum toxin treatment of oromandibular dystonia, guided by quantitative EMG. Acta Neurologica Scandinavica. 1996;94(6):210. [Google Scholar]
[33] Cersosimo MG, Bertoti A, Roca CU, et al. Botulinum toxin in a case of hemimasticatory spasm with severe worsening during pregnancy. Clin Neuropharmacol. 2004;27(1):6–8. [PubMed] [Google Scholar]
[34] Blitzer A, Brin MF, Greene PE, et al. Botulinum toxin injection for the treatment of oromandibular dystonia. Ann Otol Rhinol Laryngol. 1989;98(2):93–97. [PubMed] [Google Scholar]
[35] Brin MF, Fahn S, Moskowitz C, et al. Localized injections of botulinum toxin for the treatment of focal dystonia and hemifacial spasm. Mov Disord. 1987;2(4):237–54. [PubMed] [Google Scholar]
[36] Hermanowicz N, Truong DD. Treatment of oromandibular dystonia with botulinum toxin. Laryngoscope. 1991;101(11):1216–18. [PubMed] [Google Scholar]
[37] Jankovic J, Orman J. Botulinum toxin for cranial-cervical dystonia: a double-blind, placebo-controlled study. Neurology. 1987;27:616–23. [PubMed] [Google Scholar]
[38] Laskawi R, Rohrbach S. Oromandibular dystonia. Clinical forms, diagnosis and examples of therapy with botulinum toxin. Laryngorhinootologie. 2001;80(12):708–13. [PubMed] [Google Scholar]
[39] Tan EK, Jankovic J. Botulinum toxin A in patients with oromandibular dystonia: Long-term follow-up. Neurology. 1999;53(9):2102–07. [PubMed] [Google Scholar]
[40] Glaros A, Tabacchi K, Glass EG. Effect of parafunctional clenching on TMD pain and hearing loss. J Orofacial Pain. 1998;12(2):145–52. [PubMed] [Google Scholar]
[41] Freund B, Schwartz M, Symington JM, et al. The use of botulinum toxin for the treatment of temporomandibular disorders: Preliminary findings. J Oral Maxillofac Surg. 1999;57(8):916–21. [PubMed] [Google Scholar]
[42] Laskawi R, Drobik C, Schönebeck C. Up-to-date report of botulinum toxin type A treatment in patients with gustatory sweating (Frey’s syndrome) Laryngoscope. 1998;108(3):381–84. [PubMed] [Google Scholar]
[43] Lim YC, Choi EC. Treatment of an acute salivary fistula after parotid surgery: botulinum toxin type A injection as primary treatment. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2008;265(2):243–45. [PubMed] [Google Scholar]
[44] Elcio JP. BOTOX injections relieve severe facial pain. Available from: http://www.news-medical.net/news/2005/10/25/14010.aspx. [last citedon 2009]
[45] Rao LB, Sangur R, Pradeep S. Application of Botulinum toxin Type A: An arsenal in dentistry. Indian J Dent Res. 2011;22:440–45. [PubMed] [Google Scholar]
[46] Patel D, Mehta F, Trivedi R, Thakkar S, Suthar J. Botulinum Toxin and Gummy smile-A Review. IOSR Journal of Dental and Medical Sciences. 2013;4(1):1–5. [Google Scholar]
[47] Grover S, Malik V, Kaushik A, Diwakar R, Yadav P. A Future perspective of Botox in Dentofacial Region. J Pharm Biomed Sci. 2014;04(05):525–31. [Google Scholar]
[48] Clark, et al. Botulinum toxin in orofacial pain disorders. Dent Clin N Am. 2007;51:245–61. [PubMed] [Google Scholar]
[49] Comella Jankovic C, Brin M. F., editors. Dystonia: Etiology, Clinical Features, and Treatment. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; pp. 93–112. [Google Scholar]
[51] http://www.iaofe.com/about.html.